Tip:
Highlight text to annotate it
X
[YTC Subtitles] Tại sao màu tím không tồn tại?
Màu tím là một màu kì lạ.
Tên chính thức của màu tím là magenta, và điều kì lạ
về màu tím đó là bạn sẽ không bao giờ
thấy nó trong một dải cầu vồng.
Đáng lẽ ra cầu vồng phải có đủ
toàn bộ dải màu chứ?
Vậy tại sao màu tím hay còn gọi là magenta
không xuất hiện trong cầu vồng?
Câu trả lời có liên quan đến việc trộn màu.
Tôi luôn có vấn đề với việc trộn màu, bởi vì tôi biết
là phô-tông không có thể trộn lại được.
Bạn không thể lấy 1 phô-tông xanh dương và 1 phô-tông xanh lá cây
và hòa chúng lại để có được một phô-tông khác.
Điều đó không thể xảy ra được.
Dù thế, bạn có thể trộn màu với nhau được trong mỹ thuật
Trộn màu có vẻ là một điều bạn có thể làm được.
Vậy câu trả lời là gì?
Thực ra, trong vật lý, bạn không thể trộn màu lại được.
Nhưng trong sinh học thì bạn có thể.
Nó liên quan đến việc đôi mắt bạn hoạt động như thế nào.
Ví dụ, nếu tôi chiếu một chùm sáng đỏ và xanh lục vào
mắt bạn cùng một lúc và để chúng giao nhau, bạn sẽ
thấy màu vàng.
Vậy khi bạn trộn màu đỏ và xanh lục bạn được màu vàng.
Và nếu bạn nhìn vào quang phổ thì màu vàng nằm giữa
đỏ và xanh lục.
Vậy có thể đó là qui tắc để hòa trộn màu với nhau.
Khi bạn trộn 2 màu, bạn sẽ có được màu nằm giữa 2 màu đó
trên quang phổ.
Và chúng ta thể thử lại điều đó, bây giờ tôi sẽ thử
màu xanh dương và xanh lục
Nếu tôi trộn 2 màu xanh lục và xanh dương, tôi được màu lục lam
Và lục lam nằm giữa xanh dương và xanh lục trên quang phổ.
Tốt quá rồi, trộn hai màu, bạn sẽ được
màu ở giữa.
Nhưng tại sao lại như vậy?
Bởi vì mắt bạn không thể đo
bước sóng ánh sáng một cách trực tiếp.
Không phải như là một phô-tông vào mắt
và mắt phát hiện được nó có bước sóng 200 nm.
Thay vào đó, bạn có những tế bào nón ở sau thủy tinh thể
và chúng nhạy cảm với những phần khác nhau
của dải ánh sáng.
Bởi vậy khi ánh sáng đỏ đi vào mắt, một số tế bào sẽ
truyền tín hiệu đến não rằng thứ bạn đang nhìn thấy
có màu đỏ.
Ta gọi chúng là tế bào nón đỏ.
Có một nhóm tế bào khác nhạy cảm hơn với
màu xanh lục, vậy nên khi ánh sáng lục đi vào mắt,
chúng sẽ kích hoạt và gửi tín hiệu đến não.
Và còn có cả tế bào nón xanh dương.
Vậy mắt có tế bào nón màu đỏ, xanh lục và xanh dương.
Thế còn màu vàng thì sao?
Điều gì sẽ xảy ra khi bạn thấy ánh sáng vàng?
Trong trường hợp đó, mắt bạn không có tế bào nón vàng.
Thế thì chuyện gì xảy ra?
Vì màu vàng khá gần màu đỏ,
tế bào đỏ sẽ kích hoạt một ít
Và màu vàng cũng gần màu xanh lục, nên tế bào lục của bạn
cũng kích hoạt một ít.
Vậy não của bạn sẽ nhận được tín hiệu từ tế bào đỏ và
và xanh cùng một lúc, và nó sẽ quyết định rằng:
"À, vậy thì mình đang nhìn thấy một màu nằm giữa 2 màu này".
Và điều đó rất kì diệu, bởi vì bộ não nhận ra được
một thứ ở thế giới bên ngoài
mà nó không thể đo trực tiếp được
Nó không thể cảm nhận trực tiếp ánh sáng vàng.
Điều đó cũng có nghĩa là bạn có thể bị lừa.
Và nếu tôi cho ánh sáng đỏ và xanh lục đi vào mắt bạn
nhưng không có ánh sáng vàng, bạn vẫn thấy
màu vàng.
Có một chiếc đèn đỏ và một xanh lục, và không có
màu vàng ở đây.
Nhưng khi kết hợp chúng lại thì bạn vẫn thấy màu vàng.
Màn hình TV cũng hoạt động giống như vậy.
Nếu bạn nhìn lại gần, bạn sẽ thấy
nhũng điểm ảnh riêng biệt.
Nó gồm những điểm ảnh đỏ, xanh lục và xanh dương.
Đó là những màu duy nhất được tạo ra bởi chiếc TV của bạn.
Mặc dù vậy, chúng vẫn có thể tạo ra vô vàn màu sắc
chỉ bằng mánh khóe pha màu này.
Thế còn màu tím thì sao?
hay là magenta?
Bộ não sẽ làm gì nếu các tế bào đỏ kích hoạt ở
một đầu của quang phổ và tế bào xanh dương kích hoạt
ở đầu kia, trong khi các tế bào xanh lục không kích hoạt?
Nó có hoạt động tương tự không?
Nó có nghĩ rằng mình đang nhìn vào một màu ở giữa
đỏ và xanh dương?
Khi mà màu ở giữa màu đỏ và xanh dương là xanh lục, và bạn chắc chắn không phải đang nhìn thấy màu xanh lục,
bởi vì tế bào nón xanh của bạn không được kích hoạt.
Trong trường hợp đó, não bạn tự sáng chế ra một màu
Nó chế ra một màu, và màu đó là tím.
Tôi có thể biểu diễn điều này với chiếc đèn đỏ và xanh dương.
Và khi được kết hợp lại,
bạn được màu tím.
Rất đẹp phải không?
Vì thế bạn sẽ không thấy màu magenta trên quang phổ.
Bạn sẽ không thấy được màu magenta trong cầu vồng bởi vì nó
không có bước sóng.
Nói đơn giản đó là sự thiếu vắng màu lục.
Tôi sẽ cho bạn thấy toàn bộ dải màu
mà bạn sẽ thấy được trên màn hình TV.
Bạn lấy đỏ trộn với xanh dương để tạo ra màu tím.
Xanh lục và đỏ thành màu vàng.
Xanh lục và xanh dương tạo lục lam
Khi trộn tất cả các màu lại, bạn được màu trắng.
Vậy khi các tế bào nón đỏ, xanh lục và xanh dương
cùng kích hoạt, bạn được ánh sáng trắng.
Video: The Royal Instituation (Ri Channel)
Translator: Hoàng Quân
Các bạn hãy theo dõi page của YTC để xem thêm nhiều video thú vị nhé!