Tip:
Highlight text to annotate it
X
Translator: Vuong Pham Reviewer: Nhu PHAM
Hôm nay, tôi rất vui khi đến
để trò chuyện về cách mà chúng ta
có thể phục hồi não bị tổn thương,
điều làm tôi đặc biệt hứng thú,
bởi vì bản thân tôi là một nhà thần kinh học,
Sẽ là một cách tuyệt vời
đem lại hi vọng
cho những bệnh nhân đang phải sống với
những căn bệnh về não không thể điều trị.
Đây là vấn đề.
Bạn có thể nhìn thấy ở đây, hình chụp bộ não
của một bệnh nhân Alzheimer
và bên trái là một bộ não khỏe mạnh,
rõ ràng là, ở não của bệnh nhân Alzheimer,
vòng tròn đỏ cho thấy có tổn thương rõ rệt -- teo nhỏ và có sẹo.
Những bức ảnh tương tự
từ các căn bệnh khác như đa xơ cứng,
bệnh về thần kinh vận động, Parkinson,
thậm chí là Huntington,
chúng đều kể cùng một câu chuyện.
Những rối loạn về não đang là
một trong những đe doạ chính cho sức khoẻ cộng đồng.
Những con số ở đây khiến người ta bàng hoàng.
Vào bất kì thời điểm nào, có hơn 35 triệu người
trên thế giới chung sống với các bệnh về não,
và chi phí chữa trị hằng năm
cho các bệnh này là 700 triệu đô-la
Hãy suy nghĩ về điều đó,
Lớn hơn 1%
GDP toàn cầu.
Và tệ hơn nữa là,
những con số này đang tăng lên
vì nhìn chung,
chúng liên quan đến tuổi tác và con người ngày một sống lâu hơn.
Vì vậy, câu hỏi đặt ra là
tại sao, với ảnh hưởng nghiêm trọng từ những loại bệnh này
đến mỗi cá nhân,
chúng ta lại không xem đây là một vấn đề xã hội
tại sao không có những cách điều trị hiệu quả?
Để suy ngẫm về điều này,
trước tiên, tôi sẽ nói nhanh về
cách thức não chúng ta hoạt động.
Nghĩa là, tôi sẽ nói về tất cả
những gì được học ở trường Y.
(Cười )
Tin tôi đi, không dài lắm đâu.
Ok? (Cười)
Não chúng ta thật sự rất đơn giản
nó được cấu tạo bởi 4 tế bào 2 trong số chúng
được minh họa ở đây.
Đây là tế bào thần kinh,
và đó là tế bào có bao mi-ê-lin
hay là tế bào phân cách
được gọi là oligodendrocyte.
Khi bốn tế bào hoạt động cùng nhau
nhịp nhàng và bình thường,
chúng sẽ tạo nên dòng điện
và dòng điện này
giúp chúng ta có khả năng suy nghĩ, xúc cảm
ghi nhớ, học hỏi, di chuyển, cảm giác, v.v
Đồng thời, mỗi một tế bào
dù hoạt động riêng rẽ hay cùng nhau, đều có thể bị lạc nhịp hoặc chết đi,
khi điều đó xảy ra, bạn bị tổn thương
mạng điện sinh học.
Bạn bị rối loạn kết nối.
Bằng chứng là có sự suy giảm tính dẫn điện.
Cuối cùng, thương tổn này sẽ biểu hiện
thành bệnh một cách rõ ràng.
Ví dụ, nếu tế bào bị chết
là tế bào thần kinh vận động
bạn sẽ mắc bệnh về thần kinh vận động
Tôi sẽ đưa ra một dẫn chứng thật
về những gì xảy ra với bệnh về thần kinh vận động
Đây là John, một bệnh nhân của tôi
Tôi chỉ mới gặp ông tuần trước tại bệnh viện.
Tôi đã yêu cầu John chia sẻ về vấn đề của ông ấy
và đưa ra những chẩn đoán ban đầu
của bệnh về thần kinh vận động.
John: Tôi được chẩn đoán vào tháng 10 năm 2011
và vấn đề khó khăn chính là việc thở,
khó thở.
Không biết mọi người nghe rõ không,
nhưng John đã nói về sự khó thở
triệu chứng
của bệnh về thần kinh vận động.
18 tháng trôi qua, sức khỏe của John suy yếu,
John sẽ nói cho chúng ta nghe
tình trạng hiện tại của ông ấy.
Vấn đề hiện tại của tôi bây giờ là thở rất khó khăn.
Bàn tay tôi yếu đi, cánh tay và chân cũng vậy.
Tôi phải ngồi xe lăn phần lớn thời gian.
John nói rằng ông ta phải ngồi xe lăn
phần lớn thời gian.
Hai clip trên cho thấy
không chỉ sự tàn phá của bệnh tật,
mà còn chỉ ra
tốc độ hủy hoại của bệnh,
vì chỉ mới 18 tháng trôi qua,
một người trưởng thành khỏe mạnh
phải ngồi xe lăn và phụ thuộc vào máy hô hấp nhân tạo.
Hãy đối mặt , vì điều này có thể xảy đến
với cha, anh trai hay bạn bè của bất kì ai,
khi tế bào thần kinh vận động bị chết.
Chuyện gì sẽ xảy ra khi tế bào có bao mi-ê-lin bị chết?
Chúng ta sẽ bị đa xơ cứng.
Hình ảnh scan bên trái
minh họa cho bộ não,
và đây là sơ đồ kết nối thông tin của não
chồng lên trên đó là những khu vực bị tổn thương.
Chúng ta gọi chúng là sự phản mi-ê-lin.
Khi bị tổn thương, chúng trở nên trắng
Tôi biết bạn đang nghĩ gì,
"Trời ơi, gã này đến để nói về hi vọng,
và những gì ông ta nói là một điều không thật
và một câu chuyện nhàm chán."
Căn bệnh này khủng khiếp.
nó huỷ hoại và số lượng bệnh nhân đang gia tăng
Chi phí thì lớn, nhưng tệ hơn là,
không có cách điều trị. Vậy hi vọng ở đâu?
Mọi người biết không? Tôi nghĩ có hi vọng.
Hi vọng ở phần tiếp theo này,
cho những người có phần não bị đa xơ cứng,
vì nó cho thấy, kì diệu thay,
não có thể tự phục hồi.
Có điều là khả năng của nó không đủ.
Đây là hai thứ tôi muốn cho các bạn thấy
Đầu tiên là sự phá hủy ở bệnh nhân này với đa xơ cứng.
Và một lần nữa, một phần khác có màu trắng.
Nhưng quan trọng là các vùng được khoanh đỏ
làm nổi bật vùng xanh nhạt.
Vùng xanh nhạt đã từng có màu trắng.
Nó đã từng bị tổn thương, và bây giờ, nó đã được tái tạo.
Rõ ràng là: nó không được thực hiện bởi các bác sĩ.
Dù có bác sĩ, nhưng lại không nhờ đến bác sĩ
Đó là sự tái tạo tự nhiên.
Nó rất kì diệu và nó xảy ra
vì chúng ta có các tế bào gốc trong não,
chúng có thể tạo nên mi-ê-lin mới, chất cách điện mới,
lên các dây thần kinh bị hư hỏng.
Điều này quan trọng bởi 2 lí do.
Đầu tiên, chúng khác với một trong những cách truyền thống
mà tôi đã học ở trường Y,
tôi thừa nhận ở thế kỉ trước rằng
não không thể tự tái tạo
không giống như xương hay gan.
Thật ra chúng có thể, nhưng lại không đủ.
Và điều thứ hai là,
nó mang đến cho chúng ta một chỉ dẫn rõ ràng cho liệu pháp mới
Bạn không cần phải thông thái
để biết cần làm gì ở đây.
Bạn chỉ cần tìm cách làm tăng
sự tái tạo nội sinh, tự nhiên để chúng xuất hiện.
Câu hỏi đặt ra là, tại sao,
nếu ta đã biết được điều này,
sao lại không có những cách điều trị như thế ?
Nó phần nào phản ánh sự khó khăn
trong phát triển thuốc.
Sự phát triển thuốc có thể
là một sự đánh cược đắt tiền nhưng nguy hiểm
và tỉ lệ đặt cược vào khoảng:
đặt 10,000 ăn một,
bởi vì cần tầm soát khoảng 10,000 hợp chất
để tìm ra hợp chất hiệu quả.
Sau đó, cần thời gian 15 năm
và mất hơn 1 tỉ đô la,
Mà chưa chắc đã tìm ra kết quả.
Câu hỏi đặt ra cho chúng ta là
liệu có thể thay đổi luật chơi
và thu nhỏ tỉ lệ cược ?
Để làm được điều đó, cần tìm ra
nút thắt trong tiến trình khám phá thuốc ?
Một trong những nút thắt là sự khám phá thuốc trước kia.
Tất cả sự tầm soát diễn ra ở các mô hình động vật.
Nhưng ta biết, nghiên cứu thích hợp là trên người
theo Alexander Pope.
Liệu có thể nghiên cứu những bệnh này
trên mô hình người ?
Dĩ nhiên, hoàn toàn có thể.
Ta có thể dùng tế bào gốc,
đặc biệt là tế bào gốc người.
Tế bào gốc người rất kì diệu
chúng có thể làm được hai điều:
tự làm mới hoặc tăng sinh,
và chúng có thể chuyên môn hóa
thành xương, gan, tế bào thần kinh
thậm chí là tế bào thần kinh vận động
hoặc tế bào có bao mi-ê-lin.
Và thách thức từ lâu,
liệu ta có thể khai thác sức mạnh
của các tế bào gốc này
để áp dụng vào
tái tạo chức năng hệ thần kinh ?
Tôi nghĩ là có thể, và lí do
là bởi vì đã có nhiều khám phá quan trọng
từ 10, 20 năm trước
Một trong số đó là ở Edinburgh,
con cừu danh tiếng, Dolly.
Cừu Dolly được tạo ra ở Edinburgh,
và nó là một ví dụ
cho sự nhân bản động vật có vú đầu tiên
từ một tế bào trưởng thành.
Nhưng tôi nghĩ điều ý nghĩa hơn
cho buổi thảo luận của chúng ta hôm nay
là nghiên cứu được thực hiện bởi
nhà khoa học người Nhật, Yamanaka
Điều mà ông đã làm,
trong khoa học"chế biến",
ông ta đã cho thấy từ 4 nguyên liệu,
chỉ bốn nguyên liệu thôi,
có thể chuyển hiệu quả mọi tế bào trưởng thành
thành một tế bào gốc ưu việt.
Và ý nghĩa của việc này rất khó để nói hết,
nó có nghĩa là bất kì ai trong phòng,
đặc biệt là những bệnh nhân,
đều có thể tạo nên
một bộ kit chuyên biệt sửa chữa mô cho từng người
Lấy 1 tế bào da, làm nó thành một tế bào đa tiềm năng,
để biến nó
thành các tế bào tương ứng với bệnh
dùng trong cả nghiên cứu và tiềm năng chữa bệnh.
Ý tưởng tại trường đại học Y
tôi và đại học Y, một chủ đề định kì đúng không?
buồn cười nhưng lại là,
thực tế hiện nay.
Tôi cho rằng nó là một nền tảng
cho sự tái tạo, sửa chữa và hi vọng.
Và nói về hi vọng,
dành cho những ai đã thất bại tại trường,
và cũng dành cho các bạn,
bởi John Gerdon từng báo cáo tại trường rằng
(xem trên slide)
Họ đã không nghĩ nhiều về ông ta.
Điều ít ai biết là ông đã được giải Nobel Y học
chỉ mới 3 tháng trước.
Trở lại vấn đề ban đầu,
đâu là cơ hội cho những tế bào gốc,
hay công nghệ đột phá này,
để sửa lành cho não,
cái được gọi là thần kinh học tái tạo?
Tôi nghĩ có hai cách:
như một khám phá dược y học tuyệt vời của thế kỉ 21
và/hoặc như một dạng liệu pháp.
Tôi muốn kể một chút về nó
trong chốc nữa.
Khám phá thuốc là một trong những vấn đề thường được bàn tán.
Rất đơn giản: giả sử có một bệnh nhân,
bị bệnh về thần kinh vận động,
chúng ta lấy một mẩu da,
và tái tiết lập chương trình đa tiềm năng
như đã nói ở phần trước
và tạo nên các tế bào thần kinh vận động.
Điều này nằm trong khả năng của các tế bào đa tiềm năng.
Nhưng quan trọng là mọi người có thể so sánh họ
với những người khỏe mạnh tương đương,
họ hàng khỏe mạnh chẳng hạn.
Cách này giúp ta phù hợp với sự biến đổi di truyền
Và đó chính xác là điều chúng tôi đã làm
Cộng tác với các đồng nghiệp:
tại London với Chris Shaw; tại Mĩ với Steve Finkbeiner và Tom Maniatis.
Cái mà mọi người đang xem là một điều kì diệu,
Các tế bào thần kinh vận động đang sống và phát triển
từ một người mắc bệnh thần kinh vận động.
Đó là một dạng di truyền
Hãy tưởng tượng
đó là điều không tưởng vào 10 năm trước
Ngoài việc theo dõi sự phát trển và đưa ra quy trình,
ta còn có thể làm chúng phát huỳnh quang,
nhưng chủ yếu là, theo dõi hoạt động của chúng
và so sánh các tế bào thần kinh vận động
với các tế bào khỏe mạnh.
Kết hợp tất cả lại,
ta nhận thấy các tế bào bị bệnh,
được thể hiện bằng đường màu đỏ
có nguy cơ chết cao gấp 2,5 lần
so với các tế bào khỏe mạnh.
Và quan trọng là sau đó, chúng ta có
một thử nghiệm tuyệt vời để khám phá thuốc
vì cái mà mọi người sẽ hỏi về thuốc,
bạn có thể làm điều này qua
một hệ thống kiểm tra tự động công suất cao,
yêu cầu rằng
hãy tìm cho tôi một loại thuốc để làm đường màu đỏ
gần hơn với đường màu xanh,
vì thuốc này là ứng viên sáng giá
có thể đưa trực tiếp vào thử nghiệm trên người
và gần như bỏ qua mọi nút thắt
mà tôi đã đề cập
trên mô hình động vật,
nếu nó mang lại hiệu quả. Thật tuyệt vời.
Nhưng tôi muốn quay trở lại
chỉ mọi người cách sử dụng trực tiếp
tế bào gốc để sửa chữa tổn thương.
Và một lần nữa, có hai cách
và chúng không loại trừ lẫn nhau.
Đầu tiên, tôi nghĩ, về lâu dài
điều mang đến hiệu quả lớn nhất,
nhưng chưa phải bây giờ
là nghĩ về những tế bào gốc có sẵn trong não,
như tôi đã nói.
Tất cả chúng ta đều có tế bào gốc
trong não kể cả não bệnh,
Chắc chắn, một cách thông minh
là tìm cách thúc đẩy và kích hoạt
các tế bào gốc trong não này
tác động và phản ứng lại với các hư hỏng
để sửa chữa chúng.
Đó là chuyện của tương lai.
Sẽ có những thuốc làm được điều này.
Một cách khác là
cấy ghép chúng
để thay thế các tế bào chết, kể cả trong não bộ
Một thử nghiệm lâm sàng
mà chúng tôi đã thực hiện
và hoàn thành gần đây
cùng với các đồng nghiệp tại UCL
đặc biệt là David Miller.
Thử nghiệm này rất đơn giản.
Chúng tôi tiến hành trên bệnh nhân bị đa xơ cứng
và đặt một câu hỏi đơn giản:
Liệu các tế bào gốc từ tủy xương
có thể bảo vệ dây thần kinh ?
Chúng tôi lấy tủy xương
tăng sinh các tế bào gốc
và tiêm chúng trở lại qua tĩnh mạch.
Tôi diễn tả sao cho thật đơn giản.
Mất 5 năm đối với nhiều người.
Nó khiến tôi phải suy nghĩ
và gây nên tất cả các vấn đề.
Nhưng theo định nghĩa thì nó rất đơn giản.
Chúng tôi đã cấy ghép chúng qua tĩnh mạch.
Và để đánh giá thành công của việc cấy ghép,
chúng tôi đo dây thần kinh thị giác
để đánh giá kết quả
Một điều tốt khi kiểm tra tại M.S.,
vì những bệnh nhân đa xơ cứng gặp phải
những vấn đề về thị giác
như mù hoặc thị lực yếu.
Chúng tôi đo kích thước thần kinh thị giác
sử dụng máy scan với David Miller
3 lần - 12 tháng, 6 tháng
và trước khi tiêm tế bào
mọi người có thể nhìn thấy đường đỏ giảm nhẹ.
cho thấy dây thần kinh thị giác đang co lại,
nghĩa là chúng đang dần chết đi.
Sau đó, chúng tôi cấy ghép tế bào gốc
và lặp lại việc kiểm tra
hai lần, 3 và 6 tháng.
Ngạc nhiên thay,
đường này đi lên.
Điều này cho thấy sự can thiệp
đã có tác động bảo vệ.
Tôi không nghĩ rằng
các tế bào gốc đã tạo mi-ê-lin mới
hoặc tế bào thần kinh mới.
Tôi nghĩ chúng đã thúc đẩy
các tế bào gốc nội sinh, hay tiền thân
thực hiện chức năng, đánh thức và tạo nên mi-ê-lin mới
Đó là bằng chứng.
Tôi rất thích thú về nó.
Và tôi muốn kết thúc chủ đề hôm nay
đó là sự tái tạo và hi vọng.
Tôi hỏi John
về những hi vọng của ông cho tương lai.
Tôi hi vọng rằng
một lúc nào đó trong tương lai,
thông qua nghiên cứu,
chúng ta có thể tìm ra một phương pháp
cho phép mọi người có được một cuộc sống bình thường.
Nghe có vẻ lớn lao nhỉ ?
Tôi muốn kết thúc đầu tiên bằng việc cảm ơn John.
Cảm ơn John đã đồng ý chia sẻ
chi tiết về bệnh tình và những đoạn phim của ông.
Tôi cũng muốn nêu lên quan điểm của mình,
tôi rất hi vọng vào tương lai.
Tôi rất tin vào những công nghệ đột phá
như công nghệ tế bào gốc, mà tôi đã trình bày.
Đó là một hi vọng thật sự.
Tin rằng, ngày mà ta có thể
chữa lành bộ não bị tổn thương không còn xa.
Xin cảm ơn.
(Vỗ tay)