Tip:
Highlight text to annotate it
X
TOÁN HỌC QUANH TA
Hầu như không thể tạo ra một thứ gì
mà không có toán học.
Xây dựng, giao thông, công nghệ, y học,
ngay cả quần áo và thực phẩm.
Tất cả đều dựa vào số liệu, đo đạc và tính tổng.
Làm thế nào bạn tính ra được kích thước của Trái Đất
chỉ với một con lạc đà và một sân vận động?
Bằng toán học!
Ngày nay, các nhà khoa học dùng vệ tinh
để đo kích cỡ Trái Đất,
nhưng tổ tiên của chúng ta cũng muốn biết nó lớn thế nào.
Vì họ không có thước đo đủ dài
để đo hết thế giới,
họ nghĩ ra cách dùng phép toán!
Ở Ai Cập cổ đại,
Eratosthenes phát hiện rằng vào giữa trưa của ngày hạ chí,
mặt trời đứng bóng ở Aswan,
nó ở ngay trên đầu.
Ngay đúng vào lúc ông đo bóng
ở một thành phố khác gần đấy.
Ông biết rằng nếu sử dụng hình học của vòng tròn,
ông có thể tính toán được kích cỡ của Trái Đất,
với điều kiện khi ông biết được khoảng cách giữa 2 nơi.
Quay lại vấn đề, khoảng cách được đo bởi thời gian,
vậy mất bao lâu để một con lạc đà đi qua?
Nhưng vì lạc đà có lúc đi rong,
ông đã thuê một số người đi
và đo bằng bước chân để có được số đo chính xác.
Ông đã tính ra chính xác rằng Trái Đất
lớn bằng 1/4 của một triệu sân vận động nằm liền nhau,
khoảng 40.000km!
Không có con lạc đà nào được dùng để đo Trái Đất,
nhưng ta vẫn dùng phép toán.
Nhờ có vệ tinh,
ta đã biết được nhiều hơn về kích cỡ
và hình dáng của hành tinh chúng ta.
Mặc dù đối với một phi hành gia,
nó trông như một quả cầu, về toán học lại không:
Do Trái Đất quay tròn và tác động của trọng lực,
phía Bắc và phía Nam thì phẳng hơn,
phần xích đạo thì phồng ra,
nên đúng ra Trái Đất có hình cầu dẹt.
Trái Đất rất lớn
đến nỗi mà nếu bạn có thể lái xe trên nước
suốt cả ngày lẫn đêm,
bạn sẽ mất gần 17 ngày để đi hết một vòng,
đi hết 40.007km từ Bắc xuống Nam,
hoặc 40.075km quanh đường xích đạo.
Ngày nay, các vệ tinh đã được phát triển
nhờ sự hỗ trợ của toán học,
con người có thể di chuyển vù vù quanh Trái Đất
trong một tiếng rưỡi.
Bất kể ta đang ở Trái Đất hay ngoài vũ trụ,
toán học thật sự đang ở quanh ta.