Tip:
Highlight text to annotate it
X
Translator: Chau Uong Reviewer: Nhu PHAM
Hôm nay, tôi sẽ chia sẻ với các bạn về toán học tình yêu.
Tôi nghĩ chúng ta đều đồng ý
rằng các nhà toán học là những người
nổi tiếng xuất sắc trong việc tìm kiếm tình yêu.
Nhưng không phải chỉ vì tính cách rạng ngời,
kỹ năng giao tiếp tốt và sở hữu các hộp bút tuyệt đẹp.
Mà còn bởi vì chúng tôi đã bỏ rất nhiều công sức
vào bài toán tìm kiếm một nửa hoàn hảo.
Bài luận yêu thích của tôi trong chủ đề ấy, mang tên,
"Tại sao tôi không có bạn gái?" -- (Tiếng cười) --
Peter Backus tìm cách tính cơ hội tìm được tình yêu.
Peter không phải là một người đàn ông quá tham lam
Trong số những phụ nữ Anh Quốc chưa có người yêu,
tất cả những gì Peter tìm kiếm là sống gần anh ấy,
có độ tuổi thích hợp,
có bằng đại học,
có thể hòa hợp với anh,
hấp dẫn và thấy Peter hấp dẫn.
(tiếng cười)
Ước tính rằng có khoảng 26 người trên toàn nước Anh.
Không khả quan cho lắm, đúng không Peter?
Hãy đưa vấn đề này vào thực tiễn,
xác suất thấp hơn khoảng 400 lần so với các ước tính tốt nhất
về việc có bao nhiêu nền văn minh khác tồn tại ngoài Trái Đất.
Kết quả cho Peter: cơ hội 1 trên 285.000
gặp được 1 trong 26 người phụ nữ này.
tại một đêm tiệc tùng.
Tôi nghĩ rằng đó là lý do các nhà toán học
không thèm bận tâm đến tiệc đêm nữa.
Vấn đề là cá nhân tôi
không có cách nhìn bi quan như thế.
Bởi vì, cũng như các bạn, tôi biết rằng,
tình yêu không thật sự vận hành như thế.
Cảm xúc con người không hề có thứ tự ngay ngắn, hợp lý và dễ đoán.
Nhưng tôi cũng biết rằng nó không có nghĩa là
toán học hoàn toàn không liên quan đến vấn đề này.
Bởi, tình yêu, như phần lớn cuộc đời, là tập hợp các quy luật
và toán học, suy cho cùng là nghiên cứu về quy luật.
Quy luật từ dự báo thời tiết đến biến động của thị trường chứng khoán,
đến chuyển động của các hành tinh hoặc sự phát triển của các thành phố.
Thành thật mà nói, trong tất cả những điều trên,
cũng không điều nào có thứ tự chặt chẽ hoặc có thể dễ dàng dự đoán.
Tôi tin rằng toán học có ảnh hưởng rất lớn và có thể khả năng
cho ta một cách nhìn mới gần như về bất kì điều gì
ngay cả những điều bí ẩn như tình yêu.
Và để thuyết phục các bạn
rằng toán học tuyệt vời, xuất sắc và liên quan đến thế nào,
tôi muốn gửi đến các bạn top 3 mẹo tình yêu đã được toán học kiểm chứng.
Mẹo đầu tiên,
Làm thế nào để nhận được một cuộc hẹn hò trực tuyến.
Trang web hẹn hò trực tuyến yêu thích của tôi là OkCupid,
trên hết là vì nó được sáng lập bởi một nhóm các nhà toán học.
Vì là những nhà toán học,
họ đã thu thập dữ liệu
của những người sử dụng trang web của mình gần một thập kỷ.
Và họ đã cố gắng tìm kiếm các quy luật
về cách ta nói về bản thân,
cách ta giao tiếp với nhau
trên trang web hẹn hò trực tuyến
và đưa ra một số nghiên cứu thật sự thú vị.
Tôi đặc biệt yêu thich
kết luận rằng trên một trang web hẹn hò trực tuyến,
độ hấp dẫn của bạn không nói lên được bạn được ưa thích đến đâu,
và thật ra, để mọi người nghĩ rằng bạn xấu xí
lại có thể là một lợi thế.
Để tôi chỉ cho bạn cách làm điều này.
Nhờ vào một mục trên OkCupid,
bạn được phép chấm độ hấp dẫn của người khác
trên thang điểm từ 1 đến 5.
So sánh số điểm này, số điểm trung bình
về số lượng thư mà một số người chọn lọc nhận được,
bạn có thể thấy
liên kết giữa sự hấp dẫn và mến mộ trên một trang web hẹn hò trực tuyến.
Đây là biểu đồ mà nhân viên của OkCupid đã vẽ ra.
Nhận xét quan trọng rút ra là, không phải
càng hấp dẫn, thì bạn càng nhận được nhiều thư.
Câu hỏi đặt ra là điều gì làm cho những người ở trên
được mến mộ hơn những người bên dưới
dù họ nhận được số điểm bằng nhau về độ hấp dẫn?
Đơn giản là không chỉ vẻ bề ngoài mới quan trọng.
Để tôi minh họa số liệu của họ với một ví dụ.
Lấy một người như Portia de Rossi làm ví dụ,
mọi người đều đồng ý rằng Portia de Rossi là một người phụ nữ đẹp.
Không ai nghĩ rằng cô ấy xấu, nhưng cô cũng không phải là 1 siêu mẫu.
Nếu bạn so sánh Portia de Rossi với một người như Sarah Jessica Parker,
thì rất nhiều người, bao gồm cả tôi,
sẽ nghĩ rằng Sarah Jessica Parker thật sự tuyệt vời
và có khả năng là một trong những sinh vật đẹp nhất
xuất hiện trên Trái Đất.
Nhưng một số người khác, ví dụ: đa số cộng đồng mạng,
nghĩ rằng cô ấy nhìn hơi giống một con ngựa. (Tiếng cười)
Bây giờ, tôi nghĩ rằng nếu bạn hỏi mọi người về độ hấp dẫn
của Sarah Jessica Parker hoặc Portia de Rossi,
và bạn bảo họ đưa một số điểm từ 1-5,
tôi nghĩ tính trung bình, họ sẽ có số điểm tương đối ngang nhau.
Nhưng cách mà mọi người bỏ phiếu sẽ rất khác nhau.
Tất cả số điểm cho Portia sẽ ở khoảng 4, 5 điểm
vì mọi người đều đồng ý rằng cô ấy rất đẹp,
còn Sarah Jessica Parker sẽ có nhiều ý kiến trái chiều.
Các số điểm cho cô ấy sẽ tản mạn khắp nơi.
Chính sự tản mạn đó đóng vai trò quan trọng,
giúp bạn nổi tiếng
trên một trang web hẹn hò trực tuyến.
Điều đó có nghĩa là
nếu một số người nghĩ bạn hấp dẫn,
bạn sẽ có cơ hội cao hơn
nếu cũng có một số khác nghĩ rằng bạn xấu xí.
Thật sự tốt hơn việc bạn là cô hàng xóm dễ thương
trong mắt tất cả mọi người.
Điều này bắt đầu nghe có vẻ hợp lý
dựa trên khía cạnh của những người gửi thư này.
Ví dụ bạn nghĩ một người nào đó rất thu hút,
và ngờ rằng những người khác không nhất thiết cũng thích thú như vậy.
Nghĩa là bạn sẽ ít gặp phải sự cạnh tranh
và nó giúp bạn có thêm động lực để liên lạc với người đó.
So sánh điều đó với việc một người bạn nghĩ là hấp dẫn
nhưng ngờ rằng mọi người cũng nghĩ như vậy.
Thành thật mà nói, tại sao chúng ta phải khổ sở tự làm bẽ mặt chính mình?
Và đây là phần thú vị.
Khi chọn hình ảnh để sử dụng trên trang web hẹn hò trực tuyến,
mọi người thường sẽ giảm thiểu những thứ
mà họ nghĩ người khác xem là kém hấp dẫn.
Ví dụ điển hình là những người có thể là hơi bị thừa cân một chút
cố tình chọn một tấm hình đã được cắt xén,
hay những người đàn ông bị hói
cố tình chọn những tấm hình đội nón.
Nhưng thật ra, bạn nên làm điều ngược lại
nếu muốn thành công.
Bạn nên tận dụng những điều làm bạn khác biệt,
dù bạn nghĩ một số người sẽ thấy điều đó kém hấp dẫn.
Vì những người ưa thích bạn đằng nào cũng ưa thích bạn,
và những người không ưa thích bạn, cũng chẳng giúp bạn có thêm lợi thế.
Vậy mẹo thứ 2, làm thế nào chọn được đối tác hoàn hảo?
Hãy tưởng tượng bạn thành công vang dội
trong việc hẹn hò.
Nhưng câu hỏi đặt ra là làm sao chuyển đổi thành công đó
thành hạnh phúc lâu dài và nhất là,
làm sao quyết định được thời điểm thích hợp để lập gia đình?
Nhìn chung, chúng ta không nên bỏ tiền
cưới người đầu tiên
mà không hề có một chút hứng thú nào với mình.
Nhưng đồng thời, bạn cũng không muốn để nó quá lâu
nếu muốn tối đa hóa khả năng tìm được hạnh phúc lâu dài.
Như nhà văn yêu thích của tôi, Jane Austen nói:
"Một người phụ nữ chưa có gia đình ở tuổi 27
không bao giờ có thể hy vọng cảm nhận hay truyền cảm hứng tình yêu lần nữa.
(Tiếng cười)
Cám ơn Jane rất nhiều. Cô biết gì về tình yêu chứ?
Vậy thì, câu hỏi đặt ra là,
làm sao để biết thời điểm thích hợp để lập gia đình
dựa trên tất cả những người bạn có thể hẹn hò trong đời?
May thay, có một phần thú vị trong toán mà ta có thể áp dụng,
gọi là thuyết dừng tối ưu.
Hãy tưởng tượng,
bạn bắt đầu hẹn hò ở tuổi 15
và lý tưởng là kết hôn trước khi bước sang tổi 35.
Có một số người
bạn có khả năng hẹn hò xuyên suốt cuộc đời,
và mức độ tốt lành của họ sẽ khác nhau.
Quy tắc là một khi đã bỏ tiền ra kết hôn,
bạn không thể nhìn về tương lai để thấy những gì bạn có thể đã có
và tương tự, bạn không thể quay lại và đổi ý.
Ít nhất là theo kinh nghiệm của tôi.
Tôi thấy rằng thông thường mọi người không thích gợi nhớ
về quá khứ sau khi đã đến với người khác, hoặc đó chỉ là tôi nghĩ thế.
Thế nên, toán học nói là
trong 37% cơ hội hẹn hò đầu tiên,
bạn không nên coi bất cứ ai là tiềm năng cho hôn nhân nghiêm túc.
(Tiếng cười)
Và rồi, bạn nên chọn người tiếp theo
là một người tốt hơn tất cả những người bạn đã gặp trước đó.
Sau đây là một ví dụ:
Nếu làm như thế, thực tế toán học có thể chứng minh
rằng đây là cách tốt nhất có thể
để tối đa hóa khả năng tìm được đối tượng hoàn hảo.
Nhưng tôi phải nói với các bạn rằng, cách thức đi kèm với một số rủi ro.
Ví dụ khi đối tượng hoàn hảo của bạn xuất hiện
trong 37% cuộc hẹn hò đầu tiên.
Thật không may là bạn sẽ phải từ chối họ.
(Tiếng cười)
Bây giờ, nếu bạn đi theo bước toán này,
tôi sợ rằng không ai sau đó
sẽ tốt hơn những người bạn đã gặp từ trước,
vậy nên, bạn sẽ phải từ chối tất cả mọi người và sống chết một mình.
(tiếng cười)
Có thể là được mèo vây quanh và rỉa nốt những gì còn lại.
Một rủi ro khác nữa là,
những người đầu tiên bạn hẹn hò trong khoảng 37% đầu tiên,
cực kì chậm chạp, nhàm chán và tệ bạc.
Không sao cả, vì đang ở giai đoạn từ chối,
vậy nên bạn có thể từ chối họ.
Những hãy tưởng tượng rằng người tiếp theo
chỉ bớt nhàm chán, chậm chạp và tệ bạc hơn một chút
so với những người trước đó.
Vậy thì, nếu đi theo bài toán này, tôi sợ rằng bạn sẽ phải cưới họ
và có một mối quan hệ, thẳng thắn mà nói là không tối ưu.
Xin lỗi nhé.
Nhưng tôi nghĩ rằng có một cơ hội ở đây
để Hallmark có thể bỏ tiền và đầu tư.
Một tấm thiệp Valentine như thế này (Tiếng cười)
"Chồng yêu quý của em, anh đỡ hơn
so với 37% những người đầu tiên mà em từng hẹn hò."
Nó thật ra lãng mạn hơn rất nhiều so với những gì tôi thường làm được.
Thế nên, công thức này không cho bạn 100% khả năng thành công,
nhưng không có chiến lược nào có thể làm tốt hơn.
Và thật ra, trong thế giới hoang dã, một số loài cá
đã làm theo chiến lược này.
Chúng từ chối mọi lời cầu hôn đến
trong khoảng 37% đầu tiên trong mùa giao phối,
và chọn con cá đến sau khoảng 37% đó,
tôi không biết nữa, lớn hơn, vạm vỡ hơn,
những con chúng gặp trước đó.
Tôi cũng nghĩ rằng trong tiềm thức, chúng ta đằng nào cũng làm điều này.
Chúng ta cho bản thân một ít thời gian để chơi bời,
để cảm nhận thị trường hoặc bất kì thứ gì khi còn trẻ.
Và chỉ bắt đầu nghiêm túc tìm kiếm ứng viên có tiềm năng hôn nhân
khi qua giữa hoặc cuối tuổi 20.
Tôi nghĩ đây là một bằng chứng quả quyết, nếu cần,
rằng bộ não mỗi người đã được kết nối để luôn có một chút tính toán.
Đó là mẹo thứ 2.
Giờ là mẹo thứ 3: làm thế nào để tránh việc li hôn.
Hãy tưởng tượng bạn đã chọn được đối tượng hoàn hảo
và quyết định lập gia đình, thiết lập mối quan hệ lâu dài với họ.
Tôi thích nghĩ rằng mọi người thường muốn tránh việc li hôn,
ngoại trừ những người, tôi không biết nữa, có thể là vợ của Piers Morgan?
Nhưng điều đáng buồn trong đời sống hiện đại
là cứ 1 trong 2 cuộc hôn nhân ở Mỹ sẽ kết thúc bằng việc li hôn,
không khác mấy với các nước khác.
Bạn có thể được tha thứ
khi nghĩ rằng các cuộc cãi nhau trước thềm li hôn
không phải là một đối tượng lý tưởng trong nghiên cứu toán học.
Một điều là, rất khó để biết rằng
nên tính tóan điều gì hay nên định lượng điều gì.
Nhưng nó không hề ngăn cản nhà tâm lý học John Gottman làm điều này.
Gottman quan sát hàng trăm cặp đôi đối thoại với nhau
và ghi chép tất cả những gì bạn có thể nghĩ ra.
Ông ấy thu âm những đoạn hội thoại,
ghi lại độ dẫn điện của da họ,
ghi lại biểu cảm trên gương mặt họ,
nhịp tim, huyết áp,
đơn giản là, mọi thứ trừ việc người vợ có luôn đúng hay không,
tình cờ rằng cô ấy thật sự đúng.
Nhưng điều mà Gottman và đội ngũ tìm thấy
là một trong những yếu tố dự báo quan trọng nhất
về việc một cặp đôi có sẽ li hôn hay không,
đó là việc mỗi người tiêu cực hoặc tích cực đến đâu trong đoạn hội thoại.
Các cặp đôi có rủi ro thấp
sẽ số điểm tích cực nhiều hơn tiêu cực, dựa trên thang điểm của Gottman.
Trong khi các mối quan hệ xấu,
ý tôi là có lẽ sẽ li hôn,
thấy bản thân rơi vào vòng xoáy tiêu cực.
Sử dụng những ý tưởng đơn giản,
Gottman và đội ngũ của mình đã có thể dự báo
liệu một cặp đôi có li hôn
với độ chính xác là 90%.
Nhưng phải đến khi kết hợp với nhà toán học James Murray,
họ mới bắt đầu hiểu được
điều gì tạo nên những vòng xoáy tiêu cực và chúng xuất hiện như thế nào.
Kết quả mà họ tìm thấy
đơn giản một cách ấn tượng và thú vị.
Với phương trình này, họ dự đoán người vợ hoặc người chồng sẽ phản ứng ra sao
khi đến lượt hội thoại của mình,
họ sẽ tích cực hay tiêu cực đến đâu.
Những phương trình này tùy thuộc vào
tâm trạng của một người khi một mình,
tâm trạng của một người khi ngồi với bạn đời của mình,
quan trọng nhất là, ảnh hưởng lẫn nhau
giữa người chồng và người vợ.
Điều quan trọng cần được chỉ ra là
những phương trình này cũng cho thấy
khả năng mô tả
chuyện gì sẽ xảy ra giữa 2 đất nước trong một cuộc chạy đua vũ trang.
(Tiếng cười)
Thế nên, một cặp vợ chồng bị xoáy vào tiêu cực
và loạng choạng trên bờ vực li hôn --
trong toán học, nó ngang ngửa với bắt đầu một cuộc chiến tranh hạt nhân.
(Tiếng cười)
Nhưng điều thật sự quan trọng trong phương trình này
là sự ảnh hưởng lẫn nhau giữa mọi người,
và đặc biệt, thứ gọi là ngưỡng tiêu cực,
Bây giờ, bạn có thể xem
ngưỡng tiêu cực giống như khả năng gây phiền toái của người chồng
trước khi người vợ bắt đầu nổi giận, và ngược lại.
Tôi luôn nghĩ rằng hôn nhân tốt đẹp là sự thỏa hiệp và sự thấu hiểu
và cho phép đối phương có không gian riêng của mình.
Thế nên, tôi nghĩ rằng các mối quan hệ tốt đẹp nhất
là những mối quan hệ có ngưỡng tiêu cực rất cao.
Khi mà các cặp đôi bỏ qua cho nhau
và chỉ nói về chúng nếu thật sự nghiêm trọng.
Trên thực tế, toán học và những kết quả sau đó
đã chỉ ra điều hoàn toàn ngược lại.
Các cặp đôi hoàn hảo nhất hoặc các cặp đôi tuyệt nhất
là những cặp đôi có ngưỡng tiêu cực cực kì thấp.
Đây là những cặp đôi chú ý tất cả mọi thứ
và cho phép đối phương được phàn nàn ở một mức độ nào đó.
Đây là những cặp đôi luôn tìm cách phát triển mối quan hệ của chính mình,
giúp họ có cái nhìn tích cực hơn về hôn nhân.
Các cặp đôi không bỏ qua mọi chuyện
và không để những điều tầm thường trở nên nghiêm trọng.
Dĩ nhiên, để có được một mối quan hệ tốt đẹp, đòi hỏi
nhiều hơn một ngưỡng tiêu cực thấp và sự không thỏa hiệp.
Tôi nghĩ rất thú vị
khi biết là thật sự có bằng chứng toán học
nói rằng đừng đi ngủ trong tức giận.
Và đó là top 3 mẹo của tôi
về cách toán học có thể giúp bạn trong tình yêu và các mối quan hệ.
Hy vọng rằng ngoài việc được dùng như những lời khuyên,
chúng cũng cho các bạn cái nhìn sơ bộ về sức mạnh của toán học.
Vì với tôi, các phương trình và ký hiệu không chỉ là "điều gì đó".
Chúng là tiếng nói kể về về sự phong phú lạ thường của thiên nhiên
và sự đơn giản đáng ngạc nhiên
của các quy luật quanh co khúc khuỷu quanh ta,
từ việc xã hội vận hành thế nào cho đến ta hành xử ra sao.
Tôi hy vọng rằng, với một vài bạn,
một chút cái nhìn sơ bộ về toán học tình yêu
có thể thuyết phục các bạn có thêm chút tình yêu vào toán học
Xin cám ơn.
(Vỗ tay)