Tip:
Highlight text to annotate it
X
Translator: Nam Nguyen Cong Reviewer: An V. Phan
Tôi đã khởi đầu sự nghiệp
bằng viết lách và nghiên cứu
với tư cách là một bác sĩ thực tập ngoại khoa,
một người còn rất xa
mới có thể trở thành chuyên gia ở bất kì lĩnh vực gì.
Vì vậy, câu hỏi tự nhiên mà bạn sẽ hỏi ngay sau đó là,
thể nào tôi giỏi ở lĩnh vực mình theo đuổi?
Và câu hỏi trở thành,
làm thế nào tất cả chúng ta trở nên giỏi
ở lĩnh vực mà mình đang cố gắng theo đuổi?
Thật không dễ dàng khi học để có những kĩ năng
cố gắng học và hiểu tất cả những tài liệu
cho bất kì nhiệm vụ nào mà bạn đảm nhận.
Tôi phải nghĩ đến việc mình khâu và cắt thế nào,
nhưng rồi cả việc thế nào chọn đúng người
để đưa vào phòng mổ.
Từ đó, giữa tất cả những thứ này
nảy lên một hoàn cảnh mới
cho việc luận xem giỏi là nhưu thế nào
Trong vài năm trở lại,
chúng tôi nhận ra rằng mình đang ở trong khủng hoảng sâu nhất
về sự tồn tại của y học
vì một vài điều ta thường không nghĩ tới
khi đã là một bác sĩ
bận tâm đến việc mình làm gì để tốt cho bệnh nhân,
đó chính là giá thành
của chăm sóc sức khỏe.
Không có một đất nước nào trên thế giới
mà giờ chưa đặt câu hỏi rằng
chúng ta liệu có chi trả nổi những gì bác sĩ đang làm.
Cuộc tranh đấu chính trị mà chúng ta đã và đang hâm nóng
đã trở thành một vòng lẩn quẩn
quanh việc, liệu đó là vấn đề của chính phủ
hay vấn đề của các công ty bảo hiểm.
Và câu trả lời là đúng và sai;
nó sâu xa hơn tất cả những điều trên.
Nguyên nhân của những vấn đề của chúng ta
là sự phức tạp mà khoa học đã mang đến.
Và để hiểu được điều này,
tôi sẽ đưa bạn trở về vài thế hệ trước.
Tôi muốn đưa bạn trở về
thời điểm mà Lewis Thomas viết cuốn "Ngành khoa học trẻ nhất."
Lewis Thomas là bác sĩ-nhà văn,
một trong những nhà văn yêu thích của tôi.
Và ông ta viết cuốn sách này để giải thích
việc trở thành thực tập sinh y khoa
ở Bệnh viện thành phố Boston là thể nào
Một năm trước khi penecillin ra đời,
năm 1937.
Đó là khoảng thời gian mà thuốc còn rẻ
và rất kém hiệu quả.
Nếu bạn ở bệnh viện, ông viết,
bệnh viện sẽ giúp bạn khá hơn
chỉ vì nó dành cho bạn
chút ấm áp, chút đồ ăn, chỗ tạm trú,
và có thể là sự quan tâm chú ý
của một y tá.
Các bác sĩ và thuốc men
không tạo ra sự khác biệt nào cả.
Điều này dường như không thể ngăn nổi việc
các bác sĩ bận bịu điên cuồng trong ngày,
như tác giả đã giải thích.
Điều mà họ đã cố làm
là tìm hiểu xem bạn có bất kì dấu hiệu cho chẩn đoán nào,
để xử lý hay không.
Đã có một vài trường hợp như vậy.
Thí dụ, bạn bị viêm thùy phổi
họ có thể cho bạn một liều kháng huyết thanh,
một mũi tiêm kháng thể dại
dành cho liên cầu khuẩn,
nếu thực tập sinh phân loại đúng.
Nếu bạn bị cơn suy tim sung huyết cấp tính,
họ có thể lấy một đơn vị máu từ bạn
bằng cách mở ven tay,
đưa cho bạn một chiếc lá mao địa hoàng còn xanh
và rồi cho bạn thở oxy.
Và nếu bạn có các dấu hiệu tê liệt sớm
và nếu bạn thực sự giỏi việc hỏi các câu hỏi riêng tư,
bạn có thể nhận ra rằng
sự tê liệt mà người ta mắc phải là từ bệnh giang mai,
trong trường hợp đó, bạn có thể đưa ra một phối chế tốt
từ thủy ngân và asen --
miễn là không làm họ uống quá liều và chết.
Ngoài những chuyện tương tự như vậy,
một bác sĩ không thể làm gì nhiều.
Đó là khi cấu trúc chính của y khoa
được hình thành --
Giỏi ở việc mình làm có nghĩa là gì
và chúng ta muốn xây dựng y khoa ra sao.
Đó là thời
ta có thể biết tất cả những thứ được biết đến,
có thể giữ tất cả trong đầu, có thể làm được tất cả.
Nếu bạn có đơn thuốc,
nếu bạn có y tá,
nếu bạn có bệnh viện,
nơi để bình phục và có lẽ vài thiết bị cơ bản,
bạn thực sự có thể làm tất cả điều đó.
Bạn nắn xương, lấy máu,
ly tâm mẫu máu,
xem xét dưới kính hiển vi,
nuôi cấy vi khuẩn, tiêm kháng huyết thanh.
Đó là cuộc sống của một thợ thủ công.
Vì thế, chúng ta xây dựng cuộc sống xung quanh
một nền văn hóa và các giá trị
cho rằng, bạn giỏi ở chỗ
bạn bạo dạn,
can đảm,
độc lập và tự túc.
Quyền tự chủ là giá trị cao nhất của chúng ta.
Đến một vài thế hệ sau
đến nơi chúng ta hiện giờ
đây như là một thế giới hoàn toàn khác.
Chúng ta giờ đã tìm ra các phương pháp trị liệu
cho hầu hết hàng chục ngàn tình trạng
mà một người có thể gặp.
Chúng ta không thể chữa khỏi tất cả.
Chúng ta không thể đảm bảo ai cũng sống lâu và khỏe.
Nhưng ta có thể biến điều đó thành có thể
cho đa số.
Nhưng điều này đòi hỏi những gì?
À, chúng ta giờ đã khám phá ra
4000 quy trình thuốc và phẫu thuật.
Chúng ta đã sáng chế hơn 6000 loại thuốc
mà tôi bây giờ được phép được chỉ định.
Và ta đang cố gắng triển khai năng lực này,
đến từng địa phương,
đến từng người đang sống --
ở đất nước mình,
chưa nói đến toàn thế giới.
Và chúng ta đã đến nơi nhận ra,
với tư cách là các bác sĩ,
rằng mình không thể biết tất cả.
Chúng ta không thể làm tất cả
tự thân mình.
Đã có một nghiên cứu, trong đó người ta xem
cần bao nhiêu bác sĩ lâm sàng để chăm sóc bạn
nếu bạn đến một bệnh viện,
theo dòng thời gian.
Và vào năm 1970,
chỉ cần một khoảng hơn hai bác sĩ lâm sàng.
Tức là,
về cơ bản, người ta chỉ cần thời gian điều dưỡng
và một chút thời gian của bác sĩ
người ít nhiều sẽ kiểm tra mình
mỗi ngày một lần.
Vào cuối thế kỉ 20,
con số đã trở thành hơn 15 bác sĩ lâm sàng
cho một bệnh nhân điển hình cùng loại ở bệnh viện --
các chuyên gia, nhà liệu pháp,
các y tá.
Chúng ta giờ đều là chuyên gia,
thâm chí các thầy thuốc chăm sóc chính.
Mỗi người chỉ được
chăm sóc chút ít.
Nhưng việc giữ gìn cấu trúc ta đã xây dựng
quanh sự bạo dạn, tính độc lập,
sự tự túc
ở từng người này
đã trở thành một thảm họa.
Chúng ta đã huấn luyện, thuê và tưởng thưởng cho người khác
để họ trở nên những tay cao bồi.
Nhưng đội hỗ trợ là cái chúng ta cần,
đội hỗ trợ cho bệnh nhân.
Có nhiều bằng chứng xung quanh chúng ta:
40 phần trăm bệnh nhân bị tắc nghẽn động mạch,
trong cộng đồng chúng ta,
nhận được sự quan tâm không đầy đủ hoặc không thích đáng.
60 phần trăm
bệnh nhân hen suyễn, đột quỵ
nhận được sự quan tâm không đầy đủ hoặc không thích đáng
Hai triệu người đến bệnh viện
và dính một nhiễm trùng
trước đó mình không có
vì ai đó đã không làm theo
những thao tác vệ sinh cơ bản.
Kinh nghiệm của chúng ta,
với tư cách những người có bệnh,
cần sự hỗ trợ từ người khác,
là chúng ta có những bác sĩ lâm sàng tuyệt vời
mà mình có thể nương tựa vào --
chăm chỉ, được huấn luyện rất tốt và rất thông minh --
rằng chúng ta có tiếp cận với công nghệ ngoài sức tưởng tượng
cho chúng ta hy vọng lớn lao
và ít đau đớn
rằng một cách nhất quán, mọi thứ kết hợp lại,
từ đầu chí cuối
thành công.
Có một dấu hiệu khác
đó là chúng ta cần một đội chăm sóc
và đây chính là chi phí không thể quản lý nổi
của sự quan tâm chăm sóc.
Theo tôi, giờ đây, chúng tôi, trong ngành y,
đang bị bế tắc vì nan đề chi phí này.
Chúng ta muốn nói, "Đó là bản chất.
Đây là cái mà ngành y đòi hỏi."
Khi bạn đi từ một thế giới
mà ở đó, chứng viêm khớp được chữa bằng aspirin,
cái mà hầu như không làm được gì,
cho đến nơi mà, nếu tình trạng đủ xấu,
chúng ta có thể thay khớp hông, thay khớp gối
điều này cho bạn không bị khuyết tật,
hàng năm, hay hàng thập kỉ,
sự thay đổi sâu sắc,
vậy liệu có đáng ngạc nhiên hay chăng
rằng ca thay khớp hông 40,000 đô ấy
thế cho một viên aspirin 10 xu
là giải pháp gây tốn kém hơn?
Bản chất của nó là như vậy.
Nhưng tôi nghĩ chúng ta đang tảng lờ vài sự thật cố hữu
cho chúng ta biết một điều gì đó mình có thể làm được.
Khi nhìn vào dữ liệu
về các kết quả đã có
trong tình hình độ phức tạp đang tăng lên
ta thấy
sự chăm sóc đắt đỏ nhất
không nhất thiết là sự chăm sóc tốt nhất.
Và ngược lại,
sự chăm sóc tốt nhất
lại thường hóa ra ít tốn chi phí nhất --
ít phức tạp hợn,
con người càng làm việc hiệu quả hơn.
Và điều đó có nghĩa
là có hy vọng.
Vì [nếu] muốn có những kết quả tốt nhất,
bạn thực sự cần chế độ chăm sóc tốn kém nhất
trong nước, hoặc trên thế giới,
thì chúng ta thực sự sẽ bàn bạc về sự phân phối
ai sẽ là đối tượng được đưa ra khỏi hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Đó thực sự sẽ là lựa chọn duy nhất của chúng ta.
Nhưng khi nhìn vào những trường hợp cá biệt tích cực --
những người đang thu những kết quả tốt nhất
với chi phí thấp nhất --
chúng ta thấy những nhóm người trông giống như hệ thống nhất
là những người thành công nhất.
Nói vậy tức là họ tìm ra những cách thức
kết nối các mảnh khác nhau,
tất cả các thành phần khác nhau,
để mang vào thành một tổng thể.
Có những thành phần tuyệt vời chưa đủ,
dẫu vậy, trong ngành y, chúng ta vẫn đang bị ám ảnh về các thành phần ấy.
Chúng ta muốn những thuốc tốt nhất, công nghệ tốt nhất,
những chuyên gia tốt nhất,
nhưng lại không nghĩ quá nhiều
về việc làm thể nào những thành phần có thể được gắn lại.
Thực sự đây là một chiến lược thiết kế tệ kinh khủng.
Có một thí nghiệm nổi tiếng về tư duy
nói về đúng điều này:
sẽ ra sao nếu bạn chế một chiếc xe
từ những thành phần tốt nhất của xe hơi?
Bạn sẽ đặt vào xe những cái thắng của Porsche,
động cơ của Ferrari,
thân xe của Volvo, khung gầm của BMW.
Bạn lắp tất cả vào với nhau và có được gì?
Một đống rác rất đắt tiền không đi đâu được cả.
Ngành y đôi khi cũng có thể như vậy.
Nó không phải là một hệ thống.
Tuy nhiên, với một hệ thống
khi mọi thứ bắt đầu kết hợp với nhau,
bạn nhận ra có những kĩ năng nhất định
để hành động và nhìn nhận theo cách trên.
Kĩ năng số một
là khả năng nhận ra thành công
và khả năng nhận ra thất bại.
Khi là một chuyên gia,
bạn không thể thấy rõ lắm kết quả cuối cùng.
Bạn phải trở nên thực sự yêu thích dữ liệu,
dù nó không hấp dẫn.
Một đồng nghiệp của tôi, bác sĩ giải phẫu ở Cedar Rapids, *** Iowa,
anh ấy có hứng thú với câu hỏi:
là họ đã chụp CT bao nhiêu lần
cho cộng đồng ở Cedar Rapids?
Anh ta hứng thú về điều này
vì đã có những báo cáo của chính phủ,
tin tức báo chí, các bài viết tạp chí
nói rằng đã có quá nhiều bản chụp CT được thực hiện.
Anh đã không nhận thấy điều đó ở bệnh nhân của mình.
Anh đặt câu hỏi, "Ta đã chụp bao nhiêu bức?"
và anh muốn có dữ liệu.
Anh đã mất 3 tháng.
Trước đó, không ai trong cộng đồng kia đã đặt câu hỏi này.
Và cái anh tìm ra là,
người ta đã chụp 52,000 bức CT
trong năm trước đó,
cho 300,000 người trong cộng đồng đó.
Họ đã tìm thấy vấn đề.
Điều này mang chúng ta đến kĩ năng số 2 mà một hệ thống có.
Kĩ năng một, tìm xem mình thất bại ở đâu.
Kĩ năng hai là tìm ra giải pháp.
Tôi trở nên hứng thú về điều này
khi Tổ chức Y tế Thế giới đến nhóm của tôi
hỏi rằng liệu chúng tôi có thể giúp đỡ trong một dự án
giảm số ca tử vong trong phẫu thuật.
Phẫu thuật đã lan rộng
trên thế giới,
nhưng sự an toàn trong phẫu thuật
thì chưa.
Chiến thuật thông thường để giải quyết các vấn đế như vầy
là tổ chức thêm nhiều cuộc tập huấn,
trau dồi cho mọi người thêm kiến thức chuyên sâu
hoặc mang đến nhiều công nghệ mới hơn.
Trong phẫu thuật, bạn không thể có người có chuyên môn sâu hơn
và không thể có người được đào tạo tốt hơn.
Thế nhưng chúng ta thấy
mức độ tử vong, khuyết tật quá cao
là điều có thể tránh được.
Chúng tôi nhìn vào các ngành công nghiệp mạo hiểm khác.
Chúng tôi nhìn vào các công trình chọc trời,
chúng tôi nhìn vào thế giới hàng không,
và thấy
họ có công nghệ, họ có tập huấn,
và họ có một điều nữa:
Họ có bảng kiểm tra những việc cần làm.
Tôi đã không ngờ
mình sẽ dành một phần thời gian lớn
với tư cách là một nhà giải phẫu của Havard
lo lắng về bảng kiểm tra những việc cần làm.
Vậy nhưng, điều chúng ta thấy
là những thứ này là công cụ
giúp các chuyên gia tiến bộ hơn.
Chúng ta có kĩ sư an toàn hàng đầu của Boeing giúp đỡ.
Liệu có thể thiết kế bảng kiểm kê như vậy cho ngành phẫu thuật?
Không phải cho những người có cấp bậc nhỏ nhất,
nhưng cho những đồng nghiệp
đứng trong chuỗi y tế,
toàn bộ nhóm, bao gồm các nhà giải phẫu.
Và điều mà họ dạy chúng ta,
là thiết kế một bản danh sách kiểm tra
để giúp mọi người xử lý sự phức tạp
thực sự có nhiều khó khăn khi thực hiện hơn tôi nghĩ
Bạn phải nghĩ về mọi thứ
như điểm ngắt.
Trong một quá trình, cần nhận diện những khoảnh khắc
để nắm vấn đề trước khi nó thành hiểm họa
và làm điều gì đó để giải quyết.
Bạn phải xác định
rằng đây là bản kiểm tra những việc cần làm trước-khi-cất cánh.
Và rồi cần tập trung vào các mục có tính quyết định sống chết
Một bảng kiểm tra hàng không --
giống bảng kiểm tra cho máy bay một động cơ này,
không phải là công thức khiến máy bay bay,
mà là bản nhắc nhở những điều mấu chốt
đã có thể bị quên hoặc bỏ sót
nếu không được đánh dấu đã kiểm tra.
Và chúng tôi đã làm điều này.
Chúng tôi tạo một bảng kiểm tra 19 điểm cần 2 phút hoàn thành
cho các nhóm phẫu thuật.
Chúng tôi đã có những điểm ngắt
ngay trước lúc gây mê,
ngay trước khi con dao mổ chạm vào da,
ngay trước khi bệnh nhân rời khỏi phòng.
Và chúng tôi đã có danh sách tổng hợp những thứ không tên đó
đảm bảo rằng kháng sinh được cho vào đúng khung thời gian
vì điều đó giảm một nửa tỉ lệ nhiễm khuẩn --
và rồi đến lượt thứ thú vị,
vì bạn không thể lập một công thức cho cái phức tạp như giải phẫu.
Thay vào đó, bạn có thể lập một công thức
để có một nhóm sẵn sàng cho những điều ngoài dự kiến.
Và chúng tôi có những mục như, đảm bảo mọi người trong phòng mổ
đã tự giới thiệu tên của họ vào đầu ngày,
vì chúng tôi có khoảng ít nhất sáu người
thỉnh thoảng hợp với nhau thành một đội
lần đầu tiên, ngày bạn bước chân vào.
Chúng tôi thực hiện bản danh sách kiểm kê này
với tám bệnh viện trên khắp thế giới,
một cách có chủ ý, từ nông thôn Tanzania
đến Đại học Washington ở Seattle.
Chúng tôi thấy rằng sau khi họ tiếp nhận phương thức này
độ phức tạp giảm đi
35 phần trăm.
Tỉ lệ này giảm ở bất kì bệnh viện nào áp dụng phương pháp trên.
Tỉ lệ tử vong giảm
47 phần trăm.
Điều này có tác dụng lớn hơn thuốc.
(Vỗ tay)
Và điều này mang chúng ta
đến kĩ năng số ba,
khả năng thực hiện điều này,
khả năng giúp các đồng nghiệp trong chuỗi y tế
thực sự áp dụng những điều này.
Kĩ năng trên được phổ biến còn chậm.
Thực hiện bảng kiểm kê này vẫn chưa là quy tắc trong phẫu thuật--
chứ chưa nói đến
hộ sinh và các lĩnh vực khác.
Có một sự kháng cự mạnh mẽ
vì sử dụng những dụng cụ này
buộc chúng ta phải đối đầu với thực tế
rằng mình không phải là một hệ thống,
buộc chúng ta phải hành xử theo một bộ giá trị khác hơn.
Sử dụng một danh sách kiểm tra
yêu cầu ta gìn giữ các giá trị khác với những cái đã có,
chẳng hạn, sự khiêm nhường,
kỉ luật,
tính đồng đội.
Đây là cái đối lập với nền móng đã có của chúng ta
độc lập, tự lo liệu,
tự chủ.
Nhân tiện, tôi đã gặp một cao bồi thực thụ.
Tôi hỏi ông ấy, chăn nuôi hàng ngàn gia súc
dọc hàng trăm mẫu đất
thì như thế nào?
Làm sao ông làm được điều đó?
Ông trả lời, "Tụi tôi có cao bồi đóng ở nhiều điểm riêng biệt quanh đây".
Họ giao tiếp thường xuyên qua các thiết bị điện tử,
họ có giao thức và danh sách việc cần làm
để kiểm soát được mọi thứ --
(Cười)
-- từ thời tiết xấu
đến những trường hợp khẩn cấp hoặc tiêm chủng cho gia súc.
Thậm chí bây giờ các cao bồi cũng đã là các nhóm hỗ trợ.
Và đây có vẻ là lúc
chính chúng ta đi theo cách đó.
Khiến cho các hệ thống hoạt động
là nhiệm vụ vĩ đại của thế hệ của tôi
của các bác sĩ và nhà khoa học.
Nhưng tôi muốn đi xa hơn và nói
rằng làm cho hệ thống hoạt động,
bất kể là trong chăm sóc sức khỏe, giáo dục,
biến đổi thời tiết,
tìm cách thoát nghèo,
là nhiệm vụ vĩ đại của toàn thể thế hệ chúng ta.
Trong bất kì lĩnh vực nào, tri thức cũng đã bùng nổ,
nhưng nó kéo theo sự phức tạp,
nó kéo theo sự chuyên môn hóa.
Và đã đến lúc chúng ta bị bắt buộc phải
nhận ra rằng,
dù muốn hoạt động cá nhân tới đâu,
sự phức tạp đòi hỏi
tính đội nhóm để đạt thành công.
Bây giờ, tất cả chúng ta cần phải là thành viên nhóm hỗ trợ.
Cảm ơn.
(Vỗ tay)