Tip:
Highlight text to annotate it
X
Translator: Cuc Hoang Reviewer: Dang Trang Nguyen
Thế giới đang thay đổi
với một tốc độ rất ấn tượng.
Hãy nhìn vào bản đồ nằm trên cùng tại đây,
các bạn sẽ thấy rằng vào năm 2025,
những dự đoán của Goldman Sachs
cho rằng nền kinh tế Trung Quốc
sẽ gần như ngang ngửa với nền kinh tế Mỹ.
Và hãy nhìn vào biểu đồ
cho năm 2050,
kinh tế Trung Quốc được dự đoán
là sẽ lớn gấp hai lần kinh tế Mỹ,
và kinh tế Ấn độ cũng gần bằng
với kinh tế Mỹ.
Chúng ta nên nhớ rằng
những dự đoán này được đưa ra
trước khi khủng hoảng tài chỉnh phương Tây diễn ra.
Hai tuần trước,
khi tôi nhìn vào những nghiên cứu mới nhất
của BNP Paribas
dự đoán khi nào Trung Quốc
sẽ có một nền kinh tế
lớn hơn của Mỹ.
Goldman Sachs tiên đoán đó sẽ là năm 2027.
Và theo nghiên cứu sau khủng hoảng
thì đó là năm 2020.
Chỉ một thập niên nữa thôi.
Trung Quốc sẽ thay đổi thế giới
trong hai lĩnh vực căn bản.
Trước tiên,
đây là một nước đang phát triển cực kỳ rộng lớn
với dân số vào khoảng 1.3 tỉ người,
đã và đang tăng trương trong hơn 30 năm
với tốc độ tăng trưởng khoảng 10% một năm,
Và trong vòng một thập niên nữa,
đây sẽ là nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Điều này chưa bao giờ xảy ra trước đây, trong kỷ nguyên hiện đại
nền kinh tế lớn nhất thế giới
lại là một nước đang phát triển,
chứ không phải là một nước đã phát triển.
Thứ hai là,
lần đầu tiên trong kỷ nguyên hiện đại,
nước thống trị trên thế giới--
mà tôi cho rằng đó sẽ là Trung Quốc--
lại không phải là một nước phương Tây
mà là từ những nguồn gôc văn mình rất rất khác biệt.
Và giờ, tôi biết đang có một nhận định phổ biến ở phương Tây
đó là, khi mà các quốc gia đang hiện đại hóa
thì chúng cũng được "Tây" hóa.
Đây là một ảo tưởng.
Người ta giả định rằng hiện đại hóa
là một sản phẩm gian đơn của cạnh trạnh, thị trường và công nghệ.
Nhưng không, sản phẩm đó còn được hình thành một cách cân bằng
bởi lịch sử và văn hóa.
Trung Quốc không giống các nước phương Tây
và sẽ không trở nên giống các nước phương Tây.
Nước này sẽ vẫn giữ được những đặc trưng rất cơ bản
rất khác biệt
Giờ đây một câu hỏi lớn rất hiển nhiên là,
Chúng ta hiểu thế nào về Trung Quốc?
Và chúng ta cố gắng thế nào để hiểu Trung Quốc là gì?
Và vấn đề chúng ta đang gặp phải ở phương Tây vào thời điểm này nói chung
đó là phương thức tiếp cận từ trước đến nay
chúng ta hiểu về Trung Quốc theo những khái niệm Tây phương,
áp đặt những suy nghĩ kiểu phương Tây.
Điều đó là không thể được.
Và giờ tôi muốn cho bạn xem
ba khối nhằm
cố gắng hiểu Trung Quốc là gì--
như một sự khởi đầu.
Điều đầu tiên là,
Trung Quốc không thật sự là một quốc gia dân tộc thuần túy
Okay, Trung Quốc đã tự gọi mình là một quốc gia dân tộc thuần túy
trong suốt hàng trăm năm vừa qua
Nhưng bất kể ai biết chút ít gì đó về Trung Quốc
đều biết rằng đất nước này có lịch sử lâu đời hơn thế rất nhiều.
Đây là Trung Quốc thời kỳ thắng lợi của triều đại nhà Tần
vào năm 221 trước công nguyên, cuối thời kỳ chiến tranh--
và cũng là khởi sinh của một Trung Hoa hiện đại
Và các bạn có thể thấy nó khác với biên giới của Trung quốc hiện đại.
Ngay sau đó, triều đại nhà Hán,
mãi 2000 năm trước đây.
và các bạn có thể thấy nó đã chiếm được
phần lớn địa phận mà giờ đây được biết tới như là Đông Trung Quốc,
Đây là nơi mà phần lớn người dân Trung Quốc sinh sống vào thời gian đó
và ở hiện tại.
Điều đặc biệt đó là
những điều mang lại ý nghĩa cho Trung Hoa,
những gì đã mang lại cho người Trung Quốc
ý nghĩa của việc được làm người Trung Quốc,
không phải đến từ hàng trăm năm vừa qua,
cũng không đến từ giai đoạn quốc gia dân tộc thuần túy,
, điều mà trước đây đã diễn ra ở phương Tây,
mà, đến từ ,
nền văn minh của quốc gia.
Ví dụ như,
Phong tục tập quán như thờ cúng tổ tiên,
như một quan điểm rất đặc biệt về nhà nước,
tương tự, một quan điểm rất khác biệt về gia đinh,
các mối quan hệ xã hội như là sự quan hệ rộng,
những giá trị nho giáo, vân vân.
Đây là những điều được sinh ra
từ một giai đoạn của nền văn minh đất nước.
Nói cách khác, Trung Quốc không giống như các nước phương Tây và hầu hết các quốc gia khác trên thế giới,
nó được định hình bằng tinh hoa
nó hiện hữu ở trạng thái của một nền văn minhh,
chứ không đơn thuần chỉ là một quốc gia,
và một điều thêm vào đó nữa, đó là:
Dĩ nhiên chúng ta biết Trung Quốc rất rộng, rất lớn
cả về mặt dân số và địa lí,
với dân số khoảng 1.3 tỉ người.
Điều chúng ta thường không để ý
đó là thực tế
rằng Trung quốc thực sự rất đa dạng
và rất đa sắc tộc,
và theo rất nhiều cách còn rất phân quyền nữa.
Các bạn không thể điều hành một nơi rộng lớn như thế này đơn giản chỉ từ Bắc Kinh,
dù chúng ta nghĩ nó như vậy.
Thì cũng không bao giờ có chuyện đó.
Đó mới là Trung Quốc, một nền văn minh
hơn là một đất nước.
Và điều đó có nghĩa là gì?
Tôi thì nghĩ nó bao gồm tất cả những mối quan hệ sâu sắc, mất thiết.
Tôi sẽ chỉ có các bạn thấy 2 điều rất rõ.
Thứ nhất
nguyên tắc quan trọng nhất của chính trị Trung Quốc
là sự đoàn kết,
là sự bảo vệ
của nền văn minh Trung Hoa.
Các bạn biết không? 2000 năm trước, Châu Âu:
sụp đổ, sự chia rẽ của một đế chế La Mã thần thánh.
Chúng chia tách, và vẫn chia tách như vậy từ đó.
Trung Quốc, trải qua bằng ấy thời gian
đã đi theo hướng hoàn toàn trái ngược
luôn đau đáu giữ lấy nền văn minh ví đại
nền văn minh toàn lãnh thổ.
Thứ hai
có lẽ buồn tẻ hơn một chút,
đó là Hong Kong
các bạn có nhớ sự trao trả Hong Kong
của Anh với Trung Quốc năm 1997?
Co thể các bạn còn nhớ
cái mà hiến pháp Trung Quốc tuyên bố là
một quốc gia 2 thể chế
và tôi dám cược rằng
hiếm có ai ở phương Tây lại tin điều đó
"Một nghệ thuật trưng bày chính trị.
Khi Trung Quốc tiếp quản Hong Kong,
nó không phải như vậy."
13 năm ròng,
hệ thống chính trị và luật pháp ở Hong Kong
giờ đã khác so với năm 1997
chúng ta đã sai. tại sao chúng ta sai?
Chúng ta sai bởi vì ta vẫn luôn nghĩ, theo cách tự nhiên,
theo những cách thức của một quốc gia.
Nghĩ về sự thống nhất nước Đức, 1990.
Điều gì đã xảy ra?
Cơ bản là phía Đông đã bị nuốt chửng bởi phía Tây.
1 quốc gia, 1 thể chế.
Đó là sức manh của quốc gia.
Nhưng các bạn không thể lãnh đạo một đất nước như Trung Quốc,
một quốc gia văn hóa,
dựa trên cơ sở 1 nền văn minh, một thể chế.
nó sẽ không có tác dụng.
Vậy thực tế phản ứng của trung Quốc
đối với câu hỏi Hong Kong --
khi nó ứng với Đài Loan --
đã trả lời một cách tự nhiên:
rằng 1 nền văn hóa, và nhiều chế độ.
Để tôi chỉ cho các bạn thấy một khối khác
để hiểu Trung Quốc hơn--
có lẽ sẽ không thú vị cho mấy
Người Trung Quốc có
một khái niệm rất rất khác biệt về đồng loại
đối với hầu hết các nước
bạn biết không
trong 1.3 tỉ người
trên 90% trong số họ
nghĩ họ cùng thuộc một chủng tộc,
người Hán.
bây giờ thì hoàn toàn khác biệt
so với thế giới của những đất nước đông dân khác
Ấn Độ, Mỹ
Indonexia, Brazil
tất cả họ đều đa sắc tộc.
Nhưng người Trung Quốc không cảm thấy như vậy
Trung Quốc chỉ đa sắc tộc
trên một tỉ lệ rất nhỏ.
Vậy thì câu hỏi là vì sao?
vâng câu trả lời, tôi nghĩ, cốt lõi là
một lần nữa quay trở lại vấn đề nền văn minh.
Lịch sử ít nhất 2000 năm,
một lịch sử về chinh phạt, chiếm giữ,
thu hút, đồng hóa, và vân vân,
dẫn đến một quá trình nhờ nó,
trải qua thời gian, khái niệm người hán nổi lên--
tất nhiên, được nuôi dưỡng
bằng sự lớn lên của một cảm giác mạnh mẽ
về lòng tự tôn dân tộc
bây giờ thuận lợi lớn lao của bề dày lịch sử
có thể nói rằng, không có người Hán
Trung Quốc không bao giờ có thể thống nhất được như vậy
lòng tự tôn của người Hán được bồi đắp
giúp cho quốc gia này gắn chặt một khối.
Trở ngại lớn nhất
là người Hán có khái niệm rất mơ hồ
về sự khác nhau trong văn hóa.
Họ thực sự tin
vào sự ưu việt của mình,
và sẽ là xúc phạm
nếu ai mà không như vậy.
Nên thái độ của họ, ví dụ
đối với những người Uyghurs và Tibetans.
Hãy để tôi chỉ ra khối thứ 3,
Chính phủ Trung Quốc
bây giờ là một sự liên hệ
giữa chính quyền và xã hội trung Quốc
là rất khác so với phương tây.
Bây giờ chúng ta đang ở phương Tây
đại đa số nghĩ rằng ngày nay ít nhất thì
trách nhiệm và thẩm quyền của đất nước
là vận hành chế độ dân chủ.
Vấn đề của điều khoản này
chính là chính phủ Trung Quốc
thích có nhiều thẩm quyền
nhiều trách nhiệm
đối với người dân
hơn là sự thực
so với bất kì các nước phương tây nào
và lí do là
bởi vì
có 2 lí do , theo tôi nghĩ
hiển nhiên là chẳng có gì để làm với một chế độ dân chủ
vì trong khái niệm của chúng ta, Trung Quốc không phải là một nền dân chủ
lí do cho nó là
thứ nhất, chính quyền Trung Quốc
mang tính chất rất đặc biệt
họ thích một sự chú ý đặc biệt
như là đại diện
của hiện thân và dẫn lối
cho nền văn minh Trung Hoa
trong nền văn minh của quốc gia.
Điều này gần như Trung Quốc đạt được
một kiểu vai trò tinh thần.
Và lí do thứ 2 là vì,
trong khi ở châu Âu
và Bắc Mĩ
quyền lực của nhà cầm quyền luôn bị thử thách
ý tôi là theo truyền thống châu Âu
từng chống lại nhà thờ
chống lại giới quý tộc,
chống lại thương gia vân vân--
suốt 1000 năm,
thì quyền lực ở Trung Quốc
lại không bị thử thách
không có những đối thủ dày dạn.
Vậy các bạn có thể thấy
cách thức quyền lực dduwwocj xây dựng ở Trung Quốc
rất khác so với những gì chúng ta làm
trong lịch sử phương Tây.
Kết quả là, nhân tiện đây,
Trung quốc có một quan điểm rất khác về bộ máy chính quyền
trong khi chúng ta nhìn nó dưới con mắt người xâm nhập,
một kẻ lạ mặt,
một bộ phận nhất định
những người có quyền lực cần được hạn chế
hoặc được làm rõ và được chế ngự,
người dân Trung Quốc không hề nghĩ giống như vậy một chút nào cả.
Người Trung Quốc coi chính quyền
như một mối thân tình nhưng không đơn thuần chỉ là 1 quan hệ thân thiết
như một người thân trong gia đình
nhưng thực chất không chỉ là một người thân
mà là người trụ cột của gia đình
tính tôn ti của gia đình.
Đây là quan điểm của người Trung Quốc về chính phủ--
rất, rất khác so với chúng ta.
Nó gắn chặt vào xã hội theo nhiều cách khác nhau
trong trường hợp
ở phương Tây
tôi muốn chia sẻ với các bạn điều chúng ta đang phải giải quyết
trong một bối cảnh của Trung Quốc
là một mô hình kiểu mới
cái mà khác chúng ta mọi thứ
chúng ta phải nhìn về quá khứ
biết rằng Trugn Quốc tin vào thị trường và chính phủ
tôi muôn nhắc đến Adam Smith
đã viết ở cuối thế kỉ 18 rằng
" thị trường Trung Quốc sẽ lớn hơn và phát triển hơn
và tinh xảo hơn
bất kì thứ gì ở châu Âu
trừ giai đoạn của người Mao
vẫn tồn tại ít nhiều trường hợp như thế
nhưng ở đây nó được kết hợp
với một chính quyền cực kì mạnh mẽ có mặt khắp mọi nơi.
Chính phủ có mặt ở khắc Trung Quốc.
Tôi muốn nói , những công ty thống lĩnh,
rất nhiều trong số họ là những công ti nhà nước
các doanh nghiệp tư nhân, rất lơn như Lenovo
vẫn phụ thuộc rất nhiều vào sự bảo trợ của chính phủ.
Các mục tiêu kinh tế vân vân
đều được thiết lập bởi chính phủ.
Và chính phủ, dĩ nhiên, phải chịu trách nhiệm dàn xếp những thiệt hại ở những lĩnh vực khác
như chúng ta đã quen thuộc với
những điều kiểu như chính sách 1 con duy nhất.
Thêm nữa, đó là 1 truyền thống rất lâu đời
một truyền thống rất cổ trong quản lí đất nước
tôi muốn nói, nếu các bạn muốn có một hình ảnh trực quan,
thì Vạn lí trường thanh là 1 điều như thế.
Nhưng cũng có một thức khác, kênh đào lớn
được xây dựng lần đầu tiên
vào thế kỉ thứ 5 trước công nguyên
và cuối cũng cũng được hoàn thành
vào thế kỉ thứ 7 sau công nguyên
dài đến 1114 dặm
nối Bắc Kinh
với Hàng Châu và Thượng Hải.
Vậy là một lich sử dài
cho một dự án xây dựng cơ sở hạ tầng phi thường của chính phủ
Trung Quốc
điều giúp chúng ta lí giải những gì hôm nay
những công trình như đập Tam Điệp
và rất nhiều những diễn tả khác
vè năng lực của chính phủ
trong lòng Trung Quốc
vậy là có 3 khối
để có thể hiểu về sự khác biệt của Trung Quốc
một chính phủ tiên tiến
ý thức dân tộc
và tính chất của bộ máy chính phủ
và mối quan hệ của nó với xã hội.
Nhưng nói chung, chúng ta vẫn khăng khăng
nghĩ rằng chúng ta có thể hiểu Trung Quốc
bằng việc đơn giản là đi theo kinh nghiệm của phương Tây,
nhìn bằng con mắt của người phương tây,
dùng những khái niệm phương tây.
Nếu bạn muốn biết tại sao
chúng ta dường như chắc chắn là đã hiểu sai về Trung Quốc--
dự đoán của chúng ta về những gì sẽ diến ra ở Trung Quốc là không đúng--
đó là lí do.
Thật không may, tôi nghĩ
tôi phải nói rằng tôi nghĩ
quan điểm đối với Trung Quốc
rằng họ chính là một phương Tây thu nhỏ trong trí lực
một sự ngạo mạn
ngạo mạn trong ý thức
chúng ta nghĩ rằng chúng ta là giỏi nhất
và vì vậy ta phải có những thước đo tầm cỡ vĩ mô.
Thứ 2 đó là sự ngu dốt.
Chúng ta từ chối việc thực sự thừa nhận
vẫn đề của sự khác biệt.
Các bạn biết không, có một đoạn văn rất thú vị
trong cuốn sách của Paul Cohen, một sử gia người Mỹ.
Paul Cohen cho rằng
phương Tay đang nghĩ về chính mình
như là trung tâm của vũ trụ
của mọi văn hóa.
Nhưng thực sự thì không.
Theo rất nhiều cách,
lại rất địa phương
vì đã 200 năm
phương tây thống trị thế giới
nó không còn cẫn thiết nữa
để mà hiểu về các nền văn hóa khác
những nên văn minh khác
Bởi vì, cuối cùng thì
nó có thể, nếu cần thiết bằng vũ lực
cũng sẽ có cách riêng của nó
trong khi những nền văn hóa kia
những phần còn lại của thế giới, thực tế
những nơi mà còn yếu thế hơn rất nhiều so với phương tây
buộc phải hiểu phương tây
bởi vì phương Tây hiện hữu trong xã hội của họ
vì vậy kết quả là
có nhiều trung tâm của vũ trụ theo rất nhiều cách hơn cả phương tây
đặt câu hỏi cho Đông Á
Đông Á: Nhật Bản, hàn Quốc, Trung Quốc...
1/3 dẫn số thế giới ở đây
bây giờ là khu vực kinh tế lớn nhất thế giới
và tôi sẽ nói cho các bạn ngay bây giờ
những người Á Đông, những người đến từ Đông Á
họ quá hiểu biết
về phương Tây
hơn là chúng ta về họ
bây giờ thì vấn đề đã rất phù hợp, tôi e ngại
cho đến bây giờ
vì cái gì đã xảy ra? quay lại biểu đồ lúc đầu
biểu đồ Goldman Sachs
điều gì đang diễn ra
rằng sẽ rất nhanh chóng trong lịch sử
thế giới sẽ chuyển hướng
sẽ bị định hình
không phải bởi những nước phát triển
mà bởi những quốc gia đang phát triển
chúng ta đã thấy nó
về nhóm G20
sẽ rất nhanh chóng chiếm vị trí của G7
hay G8
sẽ cso 2 hậu quả cho việc này
thứ nhât, phương Tây
đang dần dần mất đi
tầm ảnh hưởng của mình với thế giới
thực ra đã có một miêu tả đột ngột về vấn đề này năm ngoái
Copenhagen, hội nghị biến đổi khí hậu
châu Âu đã không có mặt ở bàn đàm phán cuối cùng
điều cuối cùng đó đã diễn ra lúc nào?
tôi có thể cá rằng 200 năm trước đây
và đó sẽ là điều sẽ xảy ra trong tương lai
điều rút ra thứ 2
là thế giới sẽ trở nên không thể tránh khỏi
trở nên xa lạ với chúng ta
bởi vì nó được quy định bỏi những nền văn hóa, kinh nghiệm và lịch sử
mà chúng ta không hề quen thuộc
hay thân thiết
và cuối cùng, tôi sợ rằng, lấy châu Âu
Châu Mĩ một chút khác biệt
bời người châu Âu nói chung, tôi đành phải nói rằng
là khờ khạo
là thiếu quan sát
về cách thức mà thế giới đang thay đổi
một vài người, tôi có một người bạn Anh ở Trung Quốc
ông ấy nói rằng, "lục địa này đang đi mộng du vào trong lãng quên"
có thể điều đó là đúng
có thể đó là sự phóng đại.
Nhưng một vấn đề đi kèn theo đó là
châu Âu đang mất dần các mối liên hệ với thế giới--
đó là thứ mà ta gọi
là mất đi tri giác về tương lai.
Ys tôi là châu Âu một thời đã ra lệnh cho tương lai
trên sự tự tin của mình.
Xem thế kỉ thứ 19 như một ví dụ.
Nhưng, lạy thánh ala, nó không còn đúng nữa.
Nếu bạn muốn cảm nhận được tương lai, muốn nếm vị tương lai
hãy xem Trung Quốc, một Khổng Tử thời cổ đại.
Đây là nhà ga xe lửa
điều tương tự mà có lẽ bạn chưa thấy bao giờ
Nó thậm chí không hề giống như ga tàu.
Đây là nhà ga Quảng Châu
cho những chuyến tàu tốc hành
Trung Quốc thực sự đã trở thành một mạng lới rông lớn hơn
bất kì quốc gia nào trên thế giới
và sớm trở nên lớn hơn tất cả những phần còn lại của thế giới gộp lại
hay đây : bây giờ là 1 ý tưởng
nhưng ý tưởng này chỉ thử nghiệm trong 1 thời gian ngắn
ngoại ô Bắc Kinh
đây bạn có thể thấy siêu xe buýt
tầng trên có thể chở tới 2000 người
di chuyển trên đường ray
dọc theo đường ngoại ô
và xe ô tô di chuyển bên dưới
và tốc độ của nó có thể lên đến 100 dăm trên giờ
đây chính là cách mà mọi thứ ở TRung Quốc sẽ di chuyển
vì Trung Quốc có một vấn đề rất cụ thể
khác với châu Âu
khác với Mỹ
Trung Quốc đông dân trong khi không dư thừa không gian
vậy nên giải pháp cho tình huống này
nơi mà họ sẽ có
rất rất rất nhiều thành phố
hơn 20 triệu người
được rồi, vậy tôi nên kết thúc như thế nào nhỉ
thái độ của chúng ta là gì
đối với thế giới này
rằng chúng ta thấy
là họ đang phát triển thần kì
trước chúng ta
tôi nghĩ rằng sẽ có cả những điều tốt và xấu về nó
nhưng tôi cho rằng, trên tất cả
một bức tranh tươi đẹp về thế giới này
cho 200 năm
thế giới đã bị thống trị
bởi một sự rải rác con người
đso alf điều mà châu Aau và Mĩ đã thể hiện.
Sự xuất hiện của những nước
như Trung Quốc và Ấn Độ
họ là 38% dân số thế giới
và những nước khác như Indonexia, Brazil vân vân
thể hiện một động thái quan trọng
về sự dân chủ hóa
trong suốt 200 năm qua.
Những nên văn minh và văn hóa
từng bị phớt lờ, từng không có tiếng nói
từng không được lắng nghe, không được biết đến
sẽ trở thành một lực lượng khác
cho đại diện của 1 thế giới mới.
Như những nhà nhân văn học, chúng ta tất nhiên phải chào mừng
sự chuển đổi này
và chúng ta sẽ phải học
về nền văn minh.
Con tàu lớn này
đã được Zheng He chèo lái
vào đầu thế kỉ 15
trong chuyến đi vĩ đại của ông
vòng quanh biển nam và Đông Trung Quốc
qua Ấn Độ dương và Đông Phi
chiếc thuyền nhỏ đằng trước nó
là cái mà 80 năm trước đây
Christopher Columbus vượt Đại Tây dương
(tiếng cười)
hoặc nhìn kĩ hơn
ở cuộn lụa
tạo ra bởi ZhuZhou
vào năm 1368
tôi nghĩ họ đang chơi gôn
Chúa ơi, người Trung Quốc đang sáng tạo ra môn gôn
chào mừng đến với tương lai. xin cảm ơn
(vỗ tay)