Tip:
Highlight text to annotate it
X
Hãy tưởng tượng não bộ có thể khởi động lại,
cập nhật những tế bào chết hay hư hỏng bằng những tế bào tân tiến mới.
Điều này nghe như khoa học viễn tưởng,
nhưng đó là một thực tế tiềm năng mà các nhà khoa học hiện nay đang nghiên cứu.
Não của chúng ta một ngày kia có thể tự sửa chữa được?
Ai cũng biết là tế bào phôi thai trong bộ não đang phát triển
sản sinh ra những nơ tron mới, chỉ nhìn thấy bằng kính hiển vi
chỉ được nhìn thấy qua kính hiểm vi, hình thành nên tế bào thần kinh.
Những nơ tron mới tạo này di chuyển khắp nơi trong não đang phát triển,
tự sắp xếp thành những cấu trúc khác nhau.
Cho tới gần đây,
khoa học còn cho rằng sự sản sinh tế bào bị ngưng đột ngột sau sự phát triển ban đầu
làm họ đi đến kết luận rằng những bệnh về thần kinh
như Alzheimer hay Parkinson,
và những sự cố gây tổn hại, như tai biến mạch máu não, là không thể phục hồi được.
Nhưng một loạt các khám phá mới đây
đã hé mở ra rằng não của người lớn thật sự tiếp tục sản sinh tế bào mới
trong ít nhất ba nơi chuyên biệt.
Quá trình là sự sinh trưởng và phát triển tế bào thần kinh,
liên quan đến những tế bào thần kinh chuyên dụng gọi là tế bào thần kinh gốc
và tế bào mẹ nguyên sơ.
để sản sinh ra nơ tron mới hay thay những nơ tron cũ.
Sự phát triển cuả tế bào thần kinh được phát hiện ở ba vùng
vùng dentate gyrus, liên quan đến học hỏi và trí nhớ,
vùng subventricular, có thể cung cấp tế bào thần kinh cho tuyến khứu giác
để có sự liên lạc giữa mũi và não,
vùng striatum, giúp điều hành sự di chuyển.
Các nhà khoa học chưa nắm được chắc chắn chính xác vai trò
của sự sinh sản tế bào thần kinh trong bất kỳ các vùng này là gì,
hay tại sao khả năng này lại không có trong tất cả các cơ quan não bộ còn lại,
nhưng sự có mặt có giới hạn của cơ chế sản sinh nơtron mới trong não trưởng thành
mở ra một khả năng không tưởng.
Chúng ta có thể hướng cơ chế này giúp não chữa lành những vết sẹo của nó
tương tự như cách lớp da mới phát triển vá lại vết thương,
hay xương bị gãy liền lại với nhau?
Sau đây là những gì chúng ta biết.
Có những protein và những phân tử nhỏ khác bắt chước những protein này
có thể được đưa vào não bộ
để tạo tế bào thần kinh gốc và tế bào mẹ nguyên sơ
và sinh nơtron nhiều hơn trong ba khu này.
Kỹ thuật này vẫn còn cần sự cải tiến
để các tế bào tái sinh một cách hiệu quả hơn
và nhiều tế bào sống sót hơn.
Nghiên cứu cho thấy rằng những tế bào mẹ nguyên sơ từ những khu này
có thể du nhập đến những chổ xảy ra tổn thương
và làm gia tăng những nơtron mới ở đó.
Một bước tiến khác đầy hứa hẹn
là cấy những tế bào thần kinh gốc khỏe mạnh của con người,
mà đã được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, vào những tế bào bị tổn thương,
như chúng ta có thể làm trên da.
Các nhà khoa học hiện đang thử nghiệm
để quyết định liệu các tế bào cấy vào có thể phân chia, tách biệt
và làm tăng lượng nơtron mới một cách thành công trong não bộ bị tổn thương.
Họ cũng phát hiện
rằng chúng ta có thể dạy những loại tế bào thần kinh khác,
như là astrocytes hay oligodendrocytes
làm việc như tế bào thần kinh gốc và cũng bắt đầu tạo ra nơtron.
Vì vậy, sau một vài thập kỷ liệu não bộ của chúng ta có thể tự sửa chữa?
Chúng ta không thể nói chắc chắn,
nhưng đó là một trong những mục tiêu của liều thuốc tái sinh,
Não bộ con người có 100 tỷ nơ tron
và chúng ta vẫn đang tìm sự nối kết đằng sau bản mạch chủ sinh học khổng lồ .
Mỗi ngày, nghiên cứu về sinh sản tế bào làm chúng ta gần hơn nút bấm khởi động đó.