Tip:
Highlight text to annotate it
X
Trong thời kỳ Việt Nam chịu ách thống trị của thực dân Pháp
Phan Bội Châu được biết đến như
một nhà tư tưởng, nhà vận động chủ nghĩa dân tộc của Việt Nam.
Vào năm 1904, ông thành lập hội Duy Tân nhằm kháng chiến chống Pháp
Năm tiếp theo, 1905, ông bí mật rời Việt Nam tới Nhật
để nhờ viện trợ vũ khí.
Nhờ sự giới thiệu của nhà cách mạng lưu vong người Trung Quốc
Lương Khởi Siêu mà ông được làm quen với những nhân vật như
Ookuma Shigenobu
Inukai Tsuyoshi
Fukushima Yasumasa
Nezu Hajime
Và thực hiện cải biến to lớn trong phương châm hoạt động là từ đấu tranh vũ trang
sang việc vận động học sinh Việt Nam du học Nhật Bản.
Cuộc vận động này được gọi là phong trào Đông Du
Nhằm chỉ việc những trí thức trẻ người Việt
tới du học Nhật Bản nhằm hướng tới việc
thoát khỏi sự thống trị của thực dân Pháp.
Vào năm 2005, Tại thành phố Huế - nơi ông mất
một sự kiện nhằm kỷ niệm 100 năm phong trào Đông Du đã được tổ chức.
Đoàn người Nhật đến từ khu Asaba thuộc thành phố Fukuroi tỉnh Shizuoka đã phát biểu ngày kỷ niệm
Asaba Sakitaro và tổ chức buổi triển lãm
về sự kiện lịch sử này.
Ngoài ra, họ còn tham gia vào việc
cắt băng khánh thành tượng đồng Phan Bội Châu.
Phong trào Đông Du là sự kiện lấy
vũ đài lịch sử là Nhật Bản
nhưng rất ít người Nhật Bản biết tới sự kiện lịch sử này. Có một thước phim lịch sử bí mật đã được truyền lại
kể về câu chuyện lịch sử giữa người bác sỹ vô danh Asaba Sakitaro
và Phan Bội Châu vẫn còn sống mãi tới ngày nay.
Từ đầu thế kỷ thứ 18 đến hết thế kỷ 19
Các nước Châu Á bị xâm phạm bởi các nước đế quốc Châu Âu
và quá trình thực dân hóa diễn ra mạnh mẽ.
Vào năm 1858
Vua Napoleon đời thứ III của Pháp ra lệnh
hạm đội tàu chiến Pháp tiến vào Việt Nam
Vào ngày 31 tháng 8
Hạm đội liên hiệp của Pháp và Tây Ban Nha tiến vào cảng Đà Nẵng
và chiếm cứ thành phố.
Vào năm tiếp theo, thực dân Pháp
từ Vũng Tàu tiến xuống các tỉnh miền Nam và dần dần chiếm cứ toàn bộ Nam Bộ.
Sau đó, vào ngày 17 tháng 10 năm 1887,
Theo Lệnh Tổng Thống Pháp, toàn bộ Đông Dương
chịu sự thống trị của Tổng Đốc Pháp. Và ra lệnh xây dựng
Phủ Tổng Đốc Pháp tại Đông Dương.
Dưới sự thống trị của phủ Tổng Đốc,
thực dân Pháp thực hiện triệt để chính sách đồng hóa tại Việt Nam
Ví dụ như những khoản thu sưu cao thuế nặng
khiến người Việt Nam chịu nhiều đau khổ. Các chính sách cụ thể hơn là:
Cưỡng bức người dân Việt Nam từ bỏ hệ thống chữ Hán
sử dụng từ trước đó và chuyển sang sử dụng hệ thống chữ Roma.
Thay đổi về chế độ giáo dục như:
phổ biến tiếng Pháp, đi kèm với
việc phủ định nền văn hóa vốn có của dân tộc Việt Nam.
Pháp cũng chiếm quyền độc quyền sản xuất, buôn bán rượu
ban hành lệnh cấm sản xuất, buôn bán
loại rượu lạt tự chế truyền thống vốn có tại các gia đình Việt Nam.
Ngoài ra, thực dân Pháp còn cưỡng bức phân ngạch lượng tiêu thụ rượu
cho mỗi thôn làng.
Vì vậy giá rượu tăng gấp 5 lần.
giúp Pháp thu được lợi ích khổng lồ.
Không chỉ với rượu, Pháp còn độc chiếm quyền buôn bán muối
khiến giá muối tăng gấp 5 lần, làm người dân Việt Nam rơi vào cảnh khốn cùng.
Pháp cũng độc quyền việc buôn bán thuốc phiện
giá thuốc phiện vì đó mà tăng lên gấp bội
chính sách của Pháp còn khiến người nghiện thuốc phiện tăng lên gấp 3 lần.
Những mảnh đất đã khai khẩn được tự động chia cho
những người Pháp đến định cư.
Người Việt Nam thời bấy giờ đã phải chịu đựng
sự đối xử bất công bằng từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Người Việt vì phải chịu cảnh vô cùng khốn khó, khổ cực như vậy
nên rất nhiều cuộc khởi nghĩa, chống đối đã xảy ra.
Thế nhưng, những người có suy nghĩ hay ý định khởi nghĩa,
ngay lập tức bị bắt, giam giữ
bị bắt lao động khổ sai
hoặc bị xử tử hình trên máy chém.
Trong hoàn cảnh đó, Phan Bội Châu tiến hành tổ chức
phong trào cách mạng tại Quảng Nam -
miền Trung Bộ Việt Nam vào tháng 4 năm 1904
lãnh đạo tinh thần của cuộc phong trào là Kỳ Ngoại Hầu Cường Để.
Kỳ Ngoại Hầu Cường Để là cháu đích tôn mang
dòng dòi hoàng tộc Triều Nguyễn của
Hoàng Đế Gia Long - người sáng lập ra vương triều.
Ông là nhân vật xứng đáng với vị trí tượng trưng cho phong trào
cách mạng và sự mong muốn về phục hưng đất nước Việt Nam.
Phong trào kháng chiến do Phan Bội Châu khởi phát
bắt đầu từ việc chuẩn bị vũ khí đạn dược
cho tương lai tiến hành khởi nghĩa vũ trang lật đổ ách thống trị của Pháp.
Để làm điều đó,
nghĩa quân phải theo con đường bí mật
cầu viện sự viện trợ từ nước ngoài.
Bởi vì chỉ với sự điều động vũ khí trong nước
với vũ khí thô sơ không thể nào đánh thắng thế lực thực dân Pháp được.
Phan Bội Châu đã
đại diện cho Kỳ Ngoại Hầu Cường Để
đảm nhiệm những hoạt động tại hải ngoại.
Và tìm đến sự hỗ trợ của Nhật Bản
trong lúc Nhật Bản đang nổi lên khi chiếm ưu thế trong cuộc chiến tranh Nhật - Nga.
Vào ngày 20 tháng 1 năm 1905
Lúc này Phan Bội Châu 38 tuổi, ông chia tay bạn bè và cải trang thành thương nhân
bí mật rời cảng Hải Phòng của Việt Nam
tới cảng Hồng Kong thuộc Quảng Châu
và đi vào Trung Quốc Đại lục.
Cũng vào năm 1905,
chiến tranh Nhật - Nga trở nên quyết liệt. Và trong trận hải chiến trên vùng biển Nhật Bản
việc hải quân Nhật hủy diệt hạm đội Baltic
đã đánh dấu thắng lợi mang tính quyết định của Nhật Bản trong cuộc chiến này.
Trong thời điểm chiến tranh Nhật - Nga, không có con đường nào
để từ Trung Quốc đến Nhật Bản.
Vì vậy Phan Bội Châu đã
ở lại 1 tháng tại Thượng Hải.
Và vào hạ tuần tháng 4 năm 1905
sau khi rời Việt Nam 4 tháng,
ông đã tới cảng Kobe.
sau đó lên xe lửa tiến tới Yokohama. Vào lúc nào, cảm tưởng đầu tiên của ông với Nhật Bản là
ông rất ấn tượng với việc xe lửa của Nhật rất sạch sẽ,
chỗ để hàng hóa và chỗ khách ngồi được phân chia riêng rẽ,
thái độ đối xử với khách của các nhân viên nhà xe cũng rất tốt.
Sau khi tới được Yokohama, Phan Bội Châu đã
đi tới thăm nơi ở của nhà cách mạng lưu vong người Trung Quốc Lương Khởi Siêu
Lương Khởi Siêu là nhà hoạt động chính trị từ đầu giai đoạn Trung Hoa Quốc Dân
vào thời cuối nhà Thanh
ông còn là nhà báo
và cũng là một nhà sử học.
Lương Khởi Siêu sau khi
đón tiếp niềm nở Phan Bội Châu và nghe câu chuyện, dự định của ông
đã nói như sau:
Tôi hoàn toàn hiểu được việc
anh tìm đến sự viện trợ của Nhật Bản
nhằm phát triển việc đấu tranh vũ trang,
phá đi sự thống trị của
thực dân Pháp trên đất nước anh.
Tuy nhiên, việc cầu viện sự hỗ trợ từ chính phủ Nhật Bản là rất khó khăn.
Đất nước của anh chắc chắn sẽ độc lập
vào thời điểm nào đó.
Vì vậy, việc đáng lo việc độc lập chính là nền giáo dục của quốc dân Việt Nam sau khi độc lập.
Có 3 yếu tố vô cùng quan trọng trong kế hoạch đấu tranh giành độc lập của anh.
Thứ nhất là
việc mở rộng thế lực trong quốc nội
Thứ hai là
Sự viện trợ vũ khí từ hai vùng
Lưỡng Quảng của Trung Quốc (Quảng Đông và Quảng Tây).
Thứ ba là
chính sách ngoại giao của Nhật Bản.
là 3 yếu tố này.
Vào tháng 5 năm 1905,
tại Tokyo, Lương Khởi Siêu đã giới thiệu cho Phan Bội Châu
Bộ Trưởng Giáo Dục Nhật Bản lúc đó là
Inukai Tsuyoshi.
Tiếp theo, là
Tổng Tài kiêm Thủ Tướng Nhật đương thời là OOkuma Shigenobu.
Do không biết tiếng Nhật, Phan Bội Châu đã dùng chữ Hán để bày tỏ suy nghĩ của mình.
Quý quốc tuy theo chế độ quân chủ,
vậy thì ngài đã nghe ý kiến của hoàng tộc quý quốc hay chưa ?
Bởi vì người chỉ huy phong trào này
phải là người của hoàng tộc Việt Nam.
Tôi muốn cầu Nhật Bản giúp đỡ nước
đồng châu, đồng chủng, đồng văn (cùng thuộc Châu Á, cùng là dân tộc Á, cùng sử dụng Hán tự)
là nước Việt Nam tôi.
Tuy hội trưởng của phong trào là Kỳ Ngoại Hầu Cường Để
Nhưng mục đích đầu tiên chúng tôi sẽ
đánh đuổi thực dân Pháp
và khôi phục nền độc lập dân tộc.
việc sau đó chọn nền quân chủ hay dần chủ là vấn đề khác.
Chính Phủ Nhật Bản hiện tại chưa thể
viện trợ vũ khí cho đấu tranh cách mạng tại Việt Nam được.
Ngoài ra, việc trước mắt phải làm là
nuôi dưỡng nhân tài để chuẩn bị cho cuộc cách mạng.
Ngài nên sớm đón biểu tượng của phong trào
là Kỳ Ngoại Hầu Cường Để
của hoàng tộc Việt nam tới Nhật Bản.
Và Ookuma nói tiếp:
Ngài là
vị khách rất đặc biệt
vì vậy không nên lo lắng cho cuộc sống tại Nhật Bản
Đặc biệt là
Người Nhật rất hoan nghênh những
con người có tinh thần lập thân - ái quốc như ngài.
Tôi đã vượt qua sông núi, biển cả
đến Nhật Bản vì sự độc lập của dân tộc
và Tổ Quốc tôi.
Trong lúc Việt Nam bị thực dân Pháp xâm lược,
không thể nào chỉ có mình tôi sung sướng với cuộc sống tại Nhật Bản được.
Họ vừa nói chuyện bằng "bút đàm"
Cách nói chuyện quyết liệt của Châu khi lo lắng cho vận mệnh đất nước khiến người có mặt lúc đó là Kashiwabara Buntaro
có cảm tưởng như được nghe câu chuyện về cách anh hùng trong truyện Tam Quốc Chí.
Và cảm nhận được sự cuốn hút mạnh mẽ từ tư cách con người
của người Việt nam đầu tiên gặp mặt là Phan Bội Châu.
Mấy ngày sau đó, Lương Khởi Siêu mời Phan Bội Châu tới nhà riêng
và đã khuyến nghị ông 2 việc
Thứ nhất là
viết ra hiện trạng của Việt Nam bằng văn tự
và công bố nó ra toàn thế giới.
Thứ hai là
phải tạo cơ sở nuôi dưỡng nhân tài Việt Nam tại Nhật Bản.