Tip:
Highlight text to annotate it
X
Hài kịch là gì?
Các nhà tư tưởng và triết học từ thời Plato và Aristotle
đến Hobbes, Freud và gần hơn nữa
gồm bất kỳ ai bị xúi dại đến độ
ra công giải thích thế nào là một trò đùa,
đều băn khoăn về nó,
và không một ai giải đáp cho được.
Bạn thật may mắn đã tìm thấy video này như một câu trả lời.
Để định nghĩa hài kịch, trước tiên bạn nên hỏi
Tại sao có vẻ như hài kịch thật khó để định nghĩa
Câu trả lời thật đơn giản.
Hài kịch thách thức định nghĩa
bởi vì định nghĩa đôi khi cần sự thách thức.
Chỉ quan tâm đến bản thân định nghĩa
Khi chúng ta định nghĩa, chúng ta sử dụng ngôn ngữ
để khoanh vùng xung quanh một vật
cái mà chúng ta hiểu được từ mớ hỗn độn những thứ tồn tại.
Chúng ta nêu ý nghĩa sự vật
và xếp nó vào trong một hệ thống ý nghĩa.
Sự hỗn độn trở thành vũ trụ có trật tự.
Vũ trụ được chuyển ngữ
thành ý tưởng về vũ trụ trong nhận biết,
Và hãy thành thực,
chúng ta cần một trật tự logic của vũ trụ
nếu không thì cái ta có sẽ chỉ là hỗn độn.
Hỗn độn có thể còn thô ráp,
vì vậy chúng ta tạo nên một thứ gọi là thực tế.
Bây giờ, ta hãy nghĩ về logic và vật biểu trưng,
đây là mối quan hệ mật thiết giữa một từ và một sự thật.
Và hãy quay lại suy nghĩ về cái được gọi là hài hước,
vì có người nói rằng thật đơn giản:
Sự thật thì buồn cười.
Nó buồn cười bởi vì nó đúng.
Nếu thế thì quá giản đơn.
Hàng mớ những lời nói dối là hài hước.
Hài kịch viễn tưởng có thể là hài hước.
Chế ra một bài nói vô nghĩa thường tạo nên sự vui nhộn.
Ví dụ, chơi khăm
cuồng loạn!
Và quá nhiều sự thật thì chẳng có gì buồn cười.
Hai cộng hai bằng bốn,
nhưng tôi không cười chỉ vì nó đúng.
Bạn có thể kể một giai thoại có thật,
nhưng bồ của bạn có thể không cười.
Vậy, tại sao lại chỉ có một vài sự thật và sự không thật mới hài hước?
Làm sao để có những sự thật và sự không thật gây cười này
liên quan tới chữ T in hoa, tức là chữ Thật (Truth)
trong thực tế mang tính vũ trụ của sự kiện và định nghĩa?
Và điều gì làm cho chúng trở nên hài hước?
Có một người Pháp có thể giúp chúng ta,
ông là nhà tư tưởng không định nghĩa hài kịch
bởi vì rõ ràng là ông ta không muốn làm điều đó.
Henri Bergson một nhà triết học người Pháp
bắt đầu bài luận của mình bằng tràng cười
nói rằng ông sẽ không định nghĩa "truyện tranh"
bởi vì nó là thứ sống động.
Ông cho rằng cười có chức năng xã hội
để tiêu diệt sự trơ cứng cơ học
trong thái độ và hành vi con người.
Ai đó làm nhai đi nhai lại cùng một điều,
hoặc xây dựng một hình ảnh giả tạo vể bản thân và thế giới,
hoặc không thích ứng được với thực tế
vì cứ chăm chăm vào cái vỏ chuối ở trên mặt đất--
đây là hành động vô thức,
tức không nhận biết được sự đần thối cứng nhắc của chính mình,
nó nguy hiểm
nhưng cũng nực cười
và truyện tranh giúp sửa đi tật đó.
Truyện tranh là động lực quan trọng,
hay một dạng sinh lực,
giúp chúng ta thích ứng.
Bergson triển khai dựa trên ý tưởng này
để nghiên cứu sự hài hước về tất cả sự vật.
Nhưng ta hãy dừng lại ở đây.
Cơ sở của khái niệm hài kịch này là mâu thuẫn
giữa tính nhân bản thích ứng, giàu sức sống
và sự vô cảm cơ giới phi nhân.
Một hệ thống được thiết lập tự cho là để xác định thực tế
lại có thể là một lực lượng phi nhân
mà hài hước nhắm vào để diệt.
Nào ta quay lại Aristotle.
Không thơ ca, khi ông đưa ra vài suy nghĩ về hài kịch,
cũng không phải siêu hình học,
mà quy luật cơ bản của không mâu thuẫn,
là nền tảng của logic.
Một phát biểu mâu thuẫn không thể là chân thật.
Nếu A là một tuyên bố hiển nhiên,
thì không thể xảy ra trường hợp
A và ngược lại của A, cả hai đều đúng.
Hài kịch dường như có đất sống ở đây,
để tồn tại trên cái phi lý
của mâu thuẫn hợp lý và các dẫn xuất của nó.
Chúng ta cười khi trật tự giả định trên thế giới
bị phá vỡ và bác bỏ,
giống như chúng ta hành động
mâu thuẫn với sự thật mà chúng ta không thích đả động đến,
hoặc khi những quan sát lạ lùng mà tất cả chúng ta đều có
trong bóng tối im lặng của tư tưởng riêng
chợt được kéo ra nơi công cộng,
và khi mèo chơi piano,
bởi vì mèo cũng, bằng cách nào đó, là người
nó đập vỡ thực tế của chúng ta.
Vì vậy, ta không chỉ cười trước sự thật,
ta còn cười trước sự phô bày thân ái và vui nhộn của khuyết điểm,
của sự phi lý,
sự trùng lặp,
và các xung đột thẳng thừng,
trong hệ thống được cho là trật tự của sự thật,
chúng ta dùng để định nghĩa thế giới và bản thân.
Khi chúng ta quá đề cao suy nghĩ của mình,
Khi ta nghĩ rằng điều này là đúng
chỉ vì chúng ta nói rằng nó là biểu trưng và ngừng thích ứng,
chúng ta thành trò cười cho chính mình
bởi những cú lừa quái chiêu, lập dị, hỗn loạn.
Hài kịch truyền tải sự hả hê có tính mở mang, phá hoại,
nhưng không hề định đưa ra định nghĩa hợp lý cho ai
vì nó hoạt động dựa trên logic của chúng tôi
một cách ngộ biện
ở bên ngoài biên giới hữu hạn của nó.
Không bị bó bởi một định nghĩa nhất định,
nó thuộc về vương quốc vô định vô biên.
Và tính vô định của hài kịch là ở chỗ
điều gì cũng có thể được khai thác cho hài.
Vì vậy, tất cả các định nghĩa về thực tế,
đặc biệt những câu những tưởng là phổ quát,
hợp lý,
trùm vũ trụ,
T- hoa của Thật
đều hóa ra nực cười.