Tip:
Highlight text to annotate it
X
Hai người đang đi bộ xuống phố,
và đâm sầm vào nhau.
Họ sẽ đứng dậy, phủi phủi, rồi đi tiếp.
Đôi khi điều đó cũng xảy ra đối với các phân tử.
Chúng va đập vào nhau, và cứ thế.
Nhưng nếu hai người va vào nhau,
và trong va chạm đó,
cánh tay của một người bị cắt đứt
và dính vào khuôn mặt của người kia thì sao?
Bây giờ,điều đó nghe có vẻ kì cục,
nhưng đó là một trong những cách
mà phân tử có thể phản ứng với nhau.
Hai phân tử có thể hoà làm một.
Một có thể tách rời để trở thành hai.
Phân tử có thể trao đổi các bộ phận với nhau.
Tất cả những thay đổi này là phản ứng hóa học,
và chúng ta có thể nhìn thấy chúng xảy ra xung quanh ta.
Ví dụ, pháo hoa phát nổ,
hoặc gỉ sắt,
hoặc sữa bị thiu,
hay con người được sinh ra,
già đi,
chết,
và sau đó phân hủy.
Nhưng phản ứng hóa học không chỉ xảy ra bất thình lình!
Tất cả mọi thứ phải được sắp xếp đúng.
Trước tiên, các phân tử phải va vào nhau
theo đúng hướng.
Thứ hai, chúng phải va vào nhau đủ mạnh,
nói cách khác, với đủ năng lượng.
Bây giờ, bạn có lẽ đang nghĩ rằng
một phản ứng chỉ xảy ra theo một hướng, thế thôi.
Điều đó đôi khi cũng đúng.
Ví dụ, mọi thứ bị đốt cháy hay phát nổ
không thể trở về nguyên trạng
Nhưng hầu hết các phản ứng có thể xảy ra theo cả hai chiều,
chuyển tiếp và đảo ngược.
Không có lý do nào mà anh chàng mặt-cánh tay của chúng ta
không thể đụng vào cô gái không tay kia,
gắn lại cánh tay vào chỗ cũ.
Bây giờ, hãy nhìn xa ra một chút.
Cứ cho là bạn có
một nghìn người trên đường phố,
và tất cả ban đầu đều
có đủ tay chân bình thường.
Lúc đầu, mỗi va chạm là một cơ hội
cho người A chuyển một cánh tay sang mặt của người B.
Và như vậy lúc đầu,
càng ngày càng nhiều người
bị một cánh tay dính vào mặt hoặc mất đi một hay nhiều cánh tay.
Nhưng khi số lượng những người có khuôn mặt bị dính cánh tay
và những người bị thiếu tay tăng lên,
va chạm giữa họ sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Và khi họ va vào nhau,
đoán xem chuyện gì nào?
Họ trở lại như bình thường.
Bây giờ, số chân tay được chuyển giao sang trong một giây
sẽ tăng cao rồi giảm xuống,
và số chân tay được chuyển giao lại trong một giây
sẽ bắt đầu từ số 0 rồi tăng lên.
Cuối cùng, hai con số này gặp nhau,
và trở nên ngang bằng.
Và khi điều đó xảy ra,
số người trong mỗi tình trạng sẽ ngừng biến đổi,
mặc dù họ vẫn tiếp tục va chạm vào nhau
và trao đổi tay chân.
Bây giờ bạn nghĩ có bao nhiêu người
ở hai trạng thái này?
50-50 phải không?
Không, à mà có thể.
Còn tuỳ từng trường hợp.
Có thể là 50/50,
Có thể là 60/40
hoặc 15/85,
hay bất cứ con số nào khác.
Các nhà hóa học chúng tôi phải nhúng tay vào
- à thì chúng tôi ở trong phòng thí nghiệm thế nên không thực sự bẩn đâu-
để tìm ra sự phân bổ trực tiếp
của các phân tử.
Mặc dù mỗi chân tay được sang chuyển
là một sự kiện khá bi thảm cho những người tham gia,
nếu thu nhỏ lại,
chúng ta nhìn thấy một dân số không thay đổi.
Chúng tôi gọi nó là cân bằng Niết Bàn,
và nó không chỉ xảy ra với các phản ứng hóa học.
Những thứ như bộ gen
và giao thông đường cao tốc cũng thể hiện cùng một khuôn mẫu.
Có vẻ còn khá yên ắng nhìn từ độ cao 900m,
nhưng thực tế, có rất nhiều thứ điên loạn
đang xảy ra trên mặt đất,
bạn chỉ cần phóng to để nhìn cho rõ mà thôi.