Tip:
Highlight text to annotate it
X
Hãy tưởng tượng rằng, trong 18 năm đầu đời bạn học rằng thế giới phẳng.
Trải qua tất cả các bậc tiểu học và trung học, bạn phải nghe về
thế giới phẳng mà chúng ta đang sống và làm những bài tập lý chán ngắt và rồi (nếu bạn đủ may mắn)
vào đại học và NGẠC NHIÊN CHƯA! lần đầu tiên trong đời họ cho bạn thấy quả địa cầu
và nói "xin lỗi vì đã nói dối, trái đất thực ra" hình cầu".
Thật không may, đây chính xác là những gì
chúng ta làm với
1) Lực hấp dẫn Bạn có lẽ đã được học rằng vật thể
hút lẫn nhau dựa trên khối lượng, vì thế có thể bạn nghĩ rằng ánh sáng không thể
bị ảnh hưởng bởi lực hấp dẫn vì ánh sáng không có khối lượng. Tôi biêt vậy mà. Đoán xem nào? Nguồn gốc của lực hấp dẫn
không phải khối lượng - đó là năng lượng và động lượng, mà dĩ nhiên là ánh sáng có (và vật chất thông thường
cũng có). Vì thế không chỉ ánh sáng bị bẻ cong khi đi qua một ngôi sao, hành tinh hay
hố đen, mà ánh sáng ngược lại cũng hút hành tinh, sao hoặc hố đen (chắc chắn là con số
rất nhỏ. Nhưng nhỏ chứ không phải là không có). Dù sao thì, vấn đề
là định luật hấp dẫn của Newton cũng chỉ là xấp xỉ - đủ tốt để giúp chúng ta bay đến
mặt trăng, Nhưng không hoàn hảo. Thuyết tương đối rộng tốt hơn.
2) Thuyết tương đối hẹp
Nói đến mặt trăng, bạn có lẽ cũng đã được học rằng nếu con cừu di chuyển với vận tốc 2mph (dặm trên giờ)
so với đoàn tàu hỏa đang di chuyển 2mph so với mặt đất theo cùng hướng,
thì con cừu đang di chuyển 4mph so với mặt đất. 2mph+2mph=4mph, đúng không? SAI.
Các thí nghiệm trong thuyết tương đối hẹp đã xác nhận rằng vận tốc không đơn giản là cộng vào nhau
và con cừu thực tế di chuyển hơi-hơi-hơi-hơi chậm hơn là 4mph
so với mặt đất. Và công thức dự đoán chính xác độ chênh lệch so với
chỉ cộng vận tốc là (v1+v2)(1+v1*v2c^2). Hiệu ứng không hoàn toàn rõ ràng, nhưng một lần nữa,
trái đất khá là phẳng đúng không?
Nhưng trái đất không phẳng: nếu tôi đi 10,000km xa khỏi con mèo của tôi, và tiếp tục đi thêm
10,000km nữa, tôi sẽ không cách con mèo 20,000km. Tôi chỉ cách 12,750km. Thực tế,
khoảng cách xa nhất bạn có thể tạo ra trên trái đất là 12,750km. Đó là "khoảng cách giới hạn trái đất",
dù chúng ta thường gọi là đường kính trái đất. Và tương tự, khi bạn cố
cộng hai vận tốc, có một "vận tốc giới hạn vũ trụ" khoảng 300,000,000 m/s - chính nó,
vận tốc của ánh sáng.
Vậy, chỉ vì chúng ta nhìn thấy trái đất phẳng, vận tốc đơn giản chỉ cộng
với nhau, và ánh sáng trông như không thu hút hấp dẫn, đó có phải là lời bào chữa
cho việc lừa dối chính chúng ta và những đứa trẻ về bản chất của sự vật?