Tip:
Highlight text to annotate it
X
Ai đã phát minh ra chữ viết?
Loài người có thể đã nói chuyện với nhau
từ hàng chục nghìn năm trước,
nhưng chúng ta mới chỉ viết chữ
từ khoảng 5000 năm trước.
Trước đó, chúng ta đã lưu lại thông tin
bằng việc sử dụng tranh vẽ và giản đồ
trên gốm sứ, các bức vách trong hang
hoặc dệt thành vải.
Những hình thức nghệ thuật này đã dẫn chúng ta đến chữ viết.
Hệ thống chữ viết chúng ta sử dụng trong tiếng Anh
thực sự bắt nguồn từ nền văn hóa Sumerian
vào một thời điểm giữa năm 4500 TCN và 1750 TCN
ở phía dưới Mesopotamia, hiện tại là Iraq và Syria.
Người Sumerian lưu trữ hồ sơ các giao dịch buôn bán
bằng cách sử dụng những mẫu tượng nhỏ làm bằng đất sét có hình các con vật như dê, lừa và bò
Rồi họ phát hiện ra rằng việc chạm khắc hai chiều
lên những viên đất sét thậm chí còn dễ hơn trước.
Ví dụ, biểu tượng này có nghĩa là "những ngọn núi,"
cái này là "đầu".
Nếu phần miệng của đầu được nhấn mạnh,
nó có nghĩa là "miệng",
Miệng kết hợp với nước là "uống"
và miệng với bánh mì có nghĩa là "ăn"
Thêm biểu tượng con bò,
và chúng ta có "ăn một con bò".
Vâng - đó là sự phát minh chữ viết!
Nhưng một vài từ có nhiều nghĩa
khó minh họa bằng biểu tượng.
Làm sao để vẽ, "một con bò trên núi"?
Hãy nhớ là nếu bạn chỉ vẽ theo ý của bạn,
đó gọi là nghệ thuật, không phải là văn bản.
Để có thể viết,
biểu tượng đó phải tượng trưng cho từ.
Bạn có thể đọc được gì từ bức hình này không?
Nó là một câu trích dẫn nổi tiếng từ tác phẩm Hamlet của William Shakespeare. Vâng, "Tồn tại hay không tồn tại." (To be or not to be)
[Chú thích: Câu trích trong tiếng Anh có cùng âm với: Two - Bee - Ore - Knot - Two - Bee (số 2 - con ong - quặng - gút dây - số 2 - con ong)]
Đó cũng là cách người Sumerian giải quyết vấn đề.
Bò cộng với nước thì thành núi.
Nước còn có liên quan đến điều gì nữa?
Vâng, từ "nước" của người Sumerian
nghe có vẻ như từ "trên" của họ,
thế nên mới thành "bò trên núi".
Những nhà ngôn ngữ học gọi điều này là cách viết đánh đố (nhìn hình đoán nghĩa).
Người Sumerian đã biết
cách biểu đạt nghĩa của từ bằng các ký tự,
và cũng bằng cách biểu đạt âm thanh
người Sumerian gia tăng vốn từ viết của họ.
Dần dần, biểu tượng cho âm thanh
được sử dụng nhiều hơn
và biểu tượng cho ý nghĩa được sử dụng ít hơn.
Hệ thống văn bản được hệ thống hóa
thành bảng chữ cái ngữ âm
cái mà chúng ta biết đến như là chữ hình nêm.
Rất nhiều nên văn hóa như Acadian và Syrian
đã phỏng theo phát minh này của người Sumerian
để tạo ra hệ thống chữ viết của riêng họ.
"Sử thi Gilgamesh"
và "Bộ luật Hammurabi"
đều được ghi lại theo các biến thể của chữ hình nêm.
Khi công nghệ phát triển,
những biểu tượng này được sử dụng tại Hy Lạp
và trở thành một trong những bảng chữ cái được sử dụng nhiều nhất ngày nay.
Nhưng Sumerian không phải là nơi duy nhất trên trái đất
là nơi bắt nguồn của văn bản.
Người Ai cập cổ đại đã phát triển những bản thảo chữ tượng hình
và chữ thầy tu cùng lúc, vào năm 3500 TCN.
Văn bản được phát minh độc lập ở Trung Quốc,
khoảng 1500 TCN,
và rôi lan rộng ra Đông Nam Á.
Gần đây nhất, văn hóa Maya ở Trung Mỹ
bắt đầu tạc hình ô van vào năm 300 SCN.
Vậy ai đã phát minh ra văn bản?
Người Sumerian,
người Ai cập,
người Trung Quốc,
và chắc chắn là người Maya.
Tóm lại, tất cả hệ thống văn bản
vẫn được sử dụng trên thế giới ngày nay
có thể bắt nguồn từ Sumeria hoặc Trung Quốc.
Văn bản cũng có thể được phát minh
ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới.
Những bản khắc cổ còn lại ở Thung lũng Indus
và nền văn hóa Rapa Nui đã được phát hiện,
nhưng không ai biết cách giải mã chúng.
Bạn có muốn thử không?