Tip:
Highlight text to annotate it
X
Hãy tưởng tượng bạn đang ở một trận bóng đá,
khi đó anh chàng đáng ghét này ngồi cạnh bạn.
Anh ta hò hét,
anh ta làm đổ đồ uống lên bạn,
và chế nhạo đội của bạn.
Vài ngày sau đó, bạn đang đi bộ trong công viên
thì trời bỗng đổ mưa.
Là ai đến bên
đưa cho bạn chiếc ô?
Chính anh chàng ở trận bóng đá đó.
Liệu bạn có thay đổi suy nghĩ về anh ta
dựa trên cuộc gặp gỡ thứ 2 này,
hay bạn sẽ vẫn giữ nguyên ấn tượng ban đầu
và lơ anh ta đi?
Nghiên cứu về tâm lý xã hội cho thấy
rằng chúng ta ghi lại ấn tượng lâu dài về người khác khá nhanh
dựa trên cư xử của họ.
Chúng ta không cần phải cố gắng nhiều khi làm việc đó,
bằng cách suy luân các đặc điểm tính cách cố định
từ từng cư xử một,
như một từ khó nghe
hay bước đi vụng về.
Dùng ấn tượng của chúng ta làm các chỉ dẫn,
chúng ta có thể dự đoán chính xác
mọi người sẽ cư xử thế nào trong tương lai.
Được trang bị những kiến thức rằng
anh chàng ở trận bóng đá
là một tên hâm khi lần đầu tiên bạn thấy anh ta,
bạn có lẽ còn dự đoán mọi chuyện sẽ tệ hơn thế trong tương lai.
Nếu vậy, có lẽ bạn sẽ tránh anh chàng
nếu lần sau nhìn thấy anh ta.
Điều đó cho thấy, chúng ta có thể thay đổi ấn tượng
sau khi suy xét thông tin mới
Các nhà nghiên cứu hành vi đã xác định
các mô hình phù hợp có vẻ định hướng
quá trình cập nhật ấn tượng.
Một mặt, tiếp thu các thông tin tiêu cực,
rất không tốt về ai đó
điển hình là các thông tin có tác động mạnh
hơn là tiếp thu các thông tin rất tốt và tích cực.
Vì vậy, thật không may cho người bạn mới
ở trận đấu bóng của chúng ta,
hành vi không hay của anh ta ở trận đấu
có lẽ ảnh hưởng nhiều hơn hành vi tốt tại công viên.
Các nhà nghiên cứu cho rằng xu hướng này xảy ra
bởi các hành vi không tốt thì dễ chẩn đoán,
hay lộ liễu hơn,
trong tính cách thật của một người.
Ok, vậy với logic này thì
thông tin xấu luôn mạnh hơn thông tin tốt
lúc cập nhật thông tin.
Ừm, không hẳn
Một số cách tiếp thu dường như không tuân theo
hướng tiêu cực này.
Khi tiếp thu thông tin về khả năng và năng lực của một người,
ví dụ,
xu hướng tốt nổi trội lên.
Đó hoàn toàn là thông tin tích cực
được đánh giá cao hơn.
Hãy trở lại trận bóng.
khi một cầu thủ ghi bàn,
về cơ bản sẽ có tác động mạnh hơn
lên cảm giác của bạn về kỹ năng của họ
hơn là khi họ đá trượt gôn.
Hai mặt của câu chuyện cập nhật
về cơ bản là khá phù hợp.
Nhìn chung, hành vi được nhìn nhận
không thường xuyên cũng là loại
mà mọi người thường đánh giá cao hơn
khi hình thành và cập nhật các ấn tượng,
các hành động không tốt
và hành động thể hiện năng lực
Vì vậy, những gì xảy ra ở bộ não
khi chúng ta cập nhận ấn tượng?
Sử dụng fMRI,
hay Hình ảnh Cộng hưởng chức năng,
các nhà nghiên cứu xác định
có vùng mở rộng của bộ não
phản ứng với thông tin mới
mà không phù hợp với ấn tượng ban đầu.
Bao gồm các khu vực thường liên kết
với nhận thức xã hội,
sự chú ý,
và kiểm soát nhận thức.
Hơn nữa, khi cập nhật ấn tượng
dựa vào hành vi của mọi người,
hoạt động của vỏ não trước trán bên trong
và khe thái dương trên
tương quan với nhận thức
về mức độ thường xuyên của hành vi trong cuộc sông thường ngày
Nói cách khác, bộ não dường như đánh dấu
các đặc điểm tính cách được thống kê, tạm thời
để đưa ra quyết đinh phức tạp
về tính cách của người khác.
Điều bộ não cần quyết định là
hành vi của người này bình thường
hay bất bình thường?
Trong trường hợp này,
với một fan bóng đá khó chịu biến thành một người tốt bụng,
bộ não bạn sẽ nói,
"Ehem, theo kinh nghiệm của tôi,
có khá nhiều người bất kỳ sẽ cho mượn ô,
nhưng cái cách mà tên này cư xử ở trận đầu,
thật bất bình thường."
Và vì vậy, bạn quyết định theo ấn tượng đầu tiên của mình.
Có thông tin tốt trong dữ liệu này:
bộ não của bạn (bằng cách suy từ bạn)
sẽ để ý nhiều hơn về
những điều rất tiêu cực, trái đạo đức
mà người khác đã làm
so với những điều lượng thiện, tích cực,
nhưng đây là kết quả trực tiếp
của sự so sánh hiếm hoi với hành vi xấu đó.
Chúng ta quen hơn nhiều với những người về cơ bản là tốt,
như dành thời gian giúp người lạ khi họ đang cần.
Trong trường hợp này, xấu có lẽ mạnh hơn tốt,
nhưng chỉ vì tốt thì có nhiều.
Nghĩ về lần gần đây nhất bạn đánh giá một ai đó
dựa trên những hành vi của họ,
đặc biệt là lúc bạn thực sự cảm thấy
như bạn đã thay đổi suy nghĩ về họ.
Có phải hành động đã khiến bạn
thay đổi ấn tượng
đó là thứ mà bạn không nghĩ bất kỳ ai làm,
hay là một thứ hoàn toàn bất bình thưởng?